Вучэбна-практычныя матэрыялы. Заданне 1. Спішыце. Падкрэсліце часціцы не, ні
Заданне 1. Спішыце. Падкрэсліце часціцы не, ні. Растлумачце, з якім значэннем (адмоўным ці сцвярджальным) яны ўжываюцца ў сказах. 1. Хто ж не любіць душою нашу маці-зямлю. 2. Алесь не мог не думаць, што зрабіў правільна. 3. Мне без цябе ні радасці няма, ні шчасця, ні ратунку, ні спакою. 4. Дзе ні еду ля абеліскаў — схіляю нізка галаву. 5. Быць Чалавекам — ці ж гэта не шчасце? 6. Гэтай бялявай худзенькай дзяўчыне нельга было не верыць. 7. Дзе столькі разгону для тваёй жвавасці, для твайго спрыту, для тваіх забавак, як не на касьбе? 8. Хачу я жыць, а не памерці, каб радасць несці пакаленню. 9. Раніца была сухая. Нідзе ні расінкі: ні на траве, ні на лісці. 10. Навокал нідзе не было нікога, і гэта бязлюддзе пачынала прыгнятаць. 11. Як не любіць свій родны край? 12. Не забывай ніколі, дружа, сваю зямлю, свой родны край. 13. Куды б ні прыйшлося паехаць, пайсці — песню бярыце з сабою.
Заданне 2. Адзначце сказы, дзе на месцы пропуску (пропускаў) трэба пісаць часціцу не. 1. Удзень лес поўніўся птушынымі галасамі. Якіх толькі тут … было спеваў! 2. Куды … прыязджалі, першай тэмаю для размовы была гарачыня. 3. З гэтымі довадамі нельга … пагадзіцца. 4. Хай скруха самотных дзён нікому … будзе вядома. 5. Хдопчык у адказ … слова. 6. Дзе … глянеш — бары цёмна-русыя, беларускай адзнака красы. 7. Дзе ён толькі… пабываў, чаго … бачыў у сваім жыцці. 8. … то загукала сава, … то прапішчаў заяц. 9. Ад зайздрасці … паразумнееш, … падужэеш, … пабагацееш. 10. Далёка … кожны зможа пераплыць гэту рэчку. 11. Трапіў у нерат — … ўзад … ўперад. 12. …. … махай расчаравана на ўсё рукой. 13. Цяпер Ваську … смеху. 14. Эх, вольныя птушкі, як … пазайздросціць вашым лёгкім і хуткім крылам! 15. Баліць галава — … то ад спякоты, … то ад стомленасці. 166. Глядзіш, бывала, і здаецца, што скрозь галін сцяну жывую, скрозь гэту тканку маладую… мыш, … птушка не праб’ецца. 17. Хто … спытаў хоць раз трывогі, жыццю … ведае цаны! 18. … згадаць … магу рэчкі люстранай між лозаў і вязаў, што на лугах хутка воды нясе. 19. … дрэўца на тым полі, … адзінокага кусціка. 20. Нас амаль адразу запынілі чатыры калоны. Таўшчэзныя, але … цяжкія, … масіўныя, а, наадварот, лёгкія, стромыя. 21. Нікому нас … знішчыць, … спыніць. 22. Голас даўняга рэха … ўдзень … ўночы не змаўкае.
Заданне 3. Выпішыце сказы, дзе часціца не пішацца асобна. 1. Круцячы, свет пройдзеш, але назд (не) вернешся. 2. Скрозь вяршыні дрэў відаць былі аграмадзіны (не) закончаных будынкаў. 3. Скруха бядзе (не) памочнік. 4. (Не) чаканая навіна вельмі ўзрадавала нас. 5. Удалечыні відаць высокія горы, (не) пустэльныя, а зарослыя кустоўем і дрэвамі. 6. Пад дубамі бы (не) пралазныя зараснікі арэшніку. 7. Вучыцца ніколі (не) позна. 8. Ехаць (не) вельмі доўга. 9. Вецер (не) моцны, але халодны. 10. Барада ў дзеда (не) густая, а рэдзенькая. 11. Салоўка ўжо (не) па-вячэрняму, а па-начному нетаропка, спакойна заліваўся ў садзе. 12. Так вось і жывуць, адзін аднаго (не) навідзячы. 13. (Не) зменны змрочны бор маўчыць ці вое глуха. 14. Мы (не) супраць вашай прапановы, аднак (не) варта спяшацца. 15. Гэту нашу вандроўку мне век (не) забыць. 16. Рэчка адсюль (не) далёка, а зусім блізка. 17. З-пад густой, (не) прасохлай пасля начнога ліўня зеляніны далятала звонкае шчабятанне. 18. Сярод кустоў ніцай лазы на лузе трава была (не) скошана. 19. Сціскалася сэрца ад (не) выказнага хараства. 20. Люда на хаду, (не) гледзячы, падала Юрку руку. 21. (Не) гледзячы на расу і сырасць, адчувалася ўжо набліжэнне дзённай спёкі. 22. Крокі мае былі такія лёгкія, быццам пад нагамі ляжала (не) звычайная, убітая дарога, а нейкая мяккая коўдра. 23. Лес, яшчэ (не) асветлены сонцам, паціху прачынаўся. 24. Пытанне так і (не) вырашана.
Заданне 4. Адзначце нумары слоў, якія не могуць пісацца з не разам ні пры якіх умовах.
|
