Назоўнікі 1-га скланення

Назоўнікі жаночага роду на -а (-я) у родным склоне адзіночнага ліку пасля цвёрдых і зацвярдзелых зычных маюць канчатак -ы: брыгады, працы, сястры, пасля мяккіх зычных -і: вышыні, зямлі; партыі (партыj-і), арміі (арміj-і).

Давальны і м е с н ы склоны маюць адны і тыя канчаткі: -е, -і, -ы, -э. Канчатак -е ўжываецца ў назоўніках, якія ў сваёй пачатковай форме маюць аснову на цвёрды зычны, прычым у гэтых склонах замест цвёрдага зычнага паяўляецца мяккі, а замест заднеязычных г, х — свісцячыя з, с: грамада — грамадзе, у грамадзе, краіна — краіне, у краіне, аблога — аблозе, на аблозе, страха — страсе, на страсе.

Назоўнікі, аснова якіх канчаецца на мяккі зычны, у давальным і месным склонах маюць канчатак -і: вышыня — вышыні, у вышыні, зямля — зямлі, на зямлі, партыя— партыі, у партыі; на зацвярдзелы зычны -ы: сястра — сястры, пры сястры, шаша — шашы, на шашы.

Назоўнікі з асновай на к, які змяняецца на ц, не пад паціскам маюць канчатак -ы: траўка — траўцы, на траўцы, байка — байцы, у байцы, а пад націскам -э: рака — рацэ, на рацэ, шчака — шчацэ, на шчацэ, дачка — на дачцэ ( і на дачцы).

Вінавальны склон назоўнікаў 1-га скланення ў залежнасці ад характару асновы мае канчатак -у або -ю: краіну, зямлю, партыю (партыj-у).

У творным склоне назоўнікі 1-га скланення маюць канчатак -ой(-ёй, -ай, -яй) і яго варыянт –ою (-ёю, -аю, -яю). Канчатак творнага склону залежыць ад характару
асновы і ад націску: пасля цвёрдых і зацвярдзелых зычных пад націскам -ой (-ою), не пад націскам -ай (-аю): сцяной, сястрою, ракою, брыгадай, дарогаю, крыніцаю; пасля мяккіх зычных пад націскам -ёй (-ёю), не пад націскам -яй(-яю): зямлёй, вышынёю, партыяй, гераіняю.

Уласныя назоўнікі — асабовыя імёны, геаграфічныя і астранамічныя назвы, якія канчаюцца на –а (-я) і маюць формы змянення, скланяюцца, як агульныя назоўнікі 1-га скланення: пры Людміле, Надзеі, Веры, у Еўропе, Москве, Гарадзеі, Польшчы, на Волзе, Шчары, Віліі, Венеры.

Склонавыя канчаткі, уласцівыя назоўнікам 1-га скланення, маюць і назоўнікі агульнага роду тыпу плакса, забіяка, ціхоня, калі яны абазначаюць асоб жаночага полу: плакса — плаксай(-аю), пры плаксе, забіяка — забіякай(-аю), пры забіяцы, ціхоня — ціхоняй(-яю), пры ціхоні.