Лекция мазмұны. Ақша қаражаттарын клиентке айналым активтерінің қозғалысын құру және ұйымдастыруАқша қаражаттарын клиентке айналым активтерінің қозғалысын құру және ұйымдастыру, соның ішінде жалақыны төлеумен байланысты мақсаттарға беру қысқа мерзімді кезеңде инвестициялық жобаларды қаржыландырудың бір нұсқасы болып табылады. Несиені алушылар заңды тұлғалар және жеке кәсіпкерлер болуы мүмкін. Резидент еместер несиені егер олар инвесторлар болған жағдайда ала алады, ал несие инвестициялық мақсаттарға беріледі. Несие есебінен нақты келісім-шарттар төленеді және ақша клиенттің қарыз шотынан өнімнің (тауар, жұмыс, қызмет) жабдықтаушысына бағытталады. Несие қолма-қолсыз нысанда беріледі. Қолма-қол ақшада несие жалақыны төлеу үшін беріле алады. Несиені пайдалану үшін төлем күнделікті қалдыққа есептелетін пайыздарда бекітіледі. Пайыздар әр ай сайын алынып отырады. Несиені пайдалану бойынша пайыздарды клиент өзіндік құнға қосады. Несиелік келісім-шарт міндетті түрде қамтамасыз етілуі қажет. Кепілдің сомасы кепіл бағалары бойынша несие сомасының 130%-ын құрайды. Кепіл бағалары банктің өз бетімен анықталады және көбінесе бростық нарықтық бағаларға сәйкес келеді. Аса сенімді клиенттер үшін несиенің сомасынан 100% мөлшерінде кепілді алуға мүмкін болады. Несие бірреттік несие, несиелік желі немес жаңартылатын несиелік желі нысанында берілуі мүмкін. Қаржыландырудың ерекше тәсілі факторинг болып табылады. Факторинг банктің клиенттен өзінің төлеушілеріне берген төлем талаптарын сатып алатын мәмілені білдіреді. Төлем талаптарын сатып алу дисконтпен жүзеге асырылады. Талаптар сатып алынатын мерзім 2–3 айдан аспайды. Берілген құралды ұзақ мерзімде пайдалану үшін факторингтің генералды келісім-шартын жасауға болады. Клиенттің төлем талаптарын сатып алған кезде банк ақша қаражаттарын клиенттің факторингтік шотынан клиенттің есептік шотына аударады (ол қысқа мерзімді несиелеуден ыңғайлы). Вексельдік несиелеу екі нұсқада болуы мүмкін – төлемді ұзартумен вексельді сату және вексельдік заем. Бірінші жағдайда банк клиентке вексельді (өзінің эмиссиялаған немесе сатып алған) оның төлемін ұзартумен белгілі мерзімге сатады. Екінші жағдайда клиентке белгіленген мерзімде немесе сол мерзімде банкке беру арқылы клиенттің банкке қайтаратын вексель (қарыз беру келісім-шарты бойынша) беріледі Қысқа мерзімді несиелеудің негізгі түрлері: - айналым қаражаттарын толықтыруға алынатын несиелер; - сауда-сатып алу қызметіне алынатын несиелер; - келісім-шарттарды жүзеге асыруға алынатын несиелер. Несие бойынша пайыздық қойылым қарыз алушының қаржылық жағдайын, несиенің қамтамасыз етілу өтімділігінің деңгейі, клиенттің банкте ашылған шоттары бойынша айналымдардың көлемі мен тұрақтылығын, несиелік тарихы және басқа шарттарды есепке алғанда бекітіледі.
|
