Келер шақ.

Ø Кесімді келер шақ: бар-атын, жаз-ба-й-тын.

Ø Болжалды келер шақ: бар-ар-мын, оқы-ма-с-пын.

Ø Мақсатты келер шақ: жаз-бақ-пын.

Ø Тілекті келер шақ: жаз-ар едім, жазайын

Ø Сенімсіз төл шақ: жазса игі еді.

3. Осы шақ;. Дағдылы осы шақ пен дәл осы шақ.

Ø Дағдылы осы шақ: жазады, оқиды, білмейді:

Сиыр мөңірейді – осы шақ;

Ертең сиыр мөңірейді – келер шақ.

Ø Дәл осы шақтың тараулары:

а) Жалпы осы шақ – жазып жатырмын.

ә) Кәдімгі осы шақ – жазып жүрмін.

б) қазіргі осы шақ – жазып отырмын.

в) әзіргі осы шақ – жазып тұрмын.

Жалпы осы шақ;- істің нақ осы кезде істеліп жатқан болуы да, немес, көптен бері созылып келе жатқан іс болып үздік-создық жүріп жатқан болуы да мүмкін, осыны жалпы түрде айтсақ, етістік жалпы осы шақта болады.

Кәдімгі осы шақ; – ұзаққа созылған, үздік-создық істеліп келе жатқан істің жайын айту керек болса, кәдімгі осы шақпен айтамыз.

Қазіргі осы шақ; – істеуші дәл осы кезде іс үстінде екендігін көрсету үшін қазіргі осы шақты қолданылады.

Әзіргі осы шақ; – дәл осы кезде болып жатқан және өзі сол қалпын жоймаған істі көрсеткіміз келсе, әзіргі осы шақпен айтамыз.

Н. Оралбай «Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы» бойынша:

Етістіктің шақ категориясы

1. Өткен шақ;:

a) Жедел өткен шақ;

b) Бұрынғы өткен шақ;

c) Ауыспалы өткен шақ;

d) Қатыстық өткен шақ – қимылды кейін еске түсіру мәнін білдіреді. Мысалы: Жұмыскерлер үйіп-төгіп алғыс айтатын еді. Ол өз қалтасына түсетінін әлдеқашан есептеп қойған еді.

2. Осы шақ;:

a) Нақ осы шақ;

b) Ауыспалы осы шақ;

3. Келер шақ;:

a) Ауыспалы келер шақ;

b) Болжалды келер шақ;

c) Мақсатты келер шақ