Дебиет.Негізгі: 1. Тағам гигиенасы: учебник / Тамақтану кафедрасы; Жалпы ред. басқарған акад. Шарманов Т.Ш.. - Алматы: Эверо, 2010. - 208 с. 2. Тамақтану гигиенасы: учебник / У. И. Кенесариев, Р. М. Балмахаева, М. Е. Жоламанов. - Алматы: Эверо, 2009. - 160 с. 3. Сералиев М.Ш., Илақбаева Ү.С. Тағам гигиенасы. Оқұлық.-Шымкент, 2009.-300 с. 4. Емдік тамақтану 2012/2013: учебное пособие / С. П. Терехин, С. В. Ахметова; пер. К. Е. Амреева. - Алматы: Эверо, 2012. - 376 с. 5. Гигиена питания: учеб. для студ. высш. учеб. заведений/ Королев А.А. – М.: Издательский центр «Академия», 2006.- 528 с. 6. Нутрициология: учебник / Тель Л.З. [и др.]. - Алматы: Эверо, 2012. - 597 с. 7. Руководство к практическим занятиям по гигиене питания: [Учеб. пос. для сан.-гигиен. фак. мед. ин-тов] /В.Д. Ванханен, Е.А.Лебедева. Қосымша: 8. Методические рекомендации «Нормы физиологической потребности в энергии и пищевых веществах для различных групп населения Республики Казахстан». Издание официальное.Астана 2012. 9. Химический состав российских пищевых продуктов. Справочник/ Под ред. И.М.Курихина и В.А. Тутельяна – Москва: ДеЛи принт, 2002. - 236с. 10. Потемкина Р.А. Физическая активность и питание 2012/2013 [Электронный ресурс]: руководство / Р. А. Потемкина; ред. Р. Г. Оганов. - Электрон. текстовые дан. - М: ГЭОТАР-Медиа, 2010. - 95 с. 7. Бақылау: 1. Көрсетілген 1-кесте бойынша әрбір тағам қабылдаудың тағамдық және биологиялық құндылықтары бойынша есептеу (қосымшаны қара). 2. 2-кесте бойынша рационның энергиялық құндылығын есептеу. - әр тағам қабылдаудың энергиялық құндылығын есептеңіз; - жалпы рационның энергиялық құндылығын есептеңіз; - тағам қабылдау бойынша калориялылығын бөлу пайызын анықтаңыз; - тамақтану режиміне, сонымен қатар энергиялық құндылығына гигиеналық баға беріңіз.
1-Кесте - Рационның тамақтық және биологиялық құндылығын есептеу.
2-Кесте - Рационның энергиялық құндылығын есептеу.
* Ескерту: - х белгісімен белгіленген графаларда қосу жүргізілмейді - А витаминнің көлемін ретинол эквиваленттерінде жүргізу керек (1 мг ретинол эквивалент = 1 мг ретинола немесе 6 мг бета-каротина).
3. Тәуліктік рационның тағамдық және биологиялық құндылығын есептеу кестесін ұсыну және қорғау. 4. Тест: 1.Тамақтану мөлшері дегеніміз не: А)грамм түрінде берілген таұам компоненттерінің тәуліктік қажеттілік мөлшері Б) 1 кг дене салмағына тәуліктік қажеттілік мөлшері В) килокалориямен берілген тәуліктік қажеттілік мөлшері Г) ұтымды тамақтанудың тәуліктік салмағы Д) тағамның әр қабылдағанға граммен берілген қажеттілік мөлшері 2.Өз кезегімен тағам нені көрсетеді: А)тағамдық азық-түліктердің дайындалуына сәйкес күрделі қоспасы Б)тағамдық азық-түліктердің химиялық құрамы бойынша біртекті қоспасы В)өсімдік және жануар текті тағам қоспасы Г)қабылдауға дайындалған кулинарлық бұйымдар Д) қабылдауға дайындалған кулинарлық бұйымдардың бір ізді қабылдануы 3. Өсімдік тектес ақуыз жалпы ақуыз саны ішінде құрау керек: А) 30% Б) 55% В) 45% Г) 60% Д) 65% 4. Көмірсу арқылы қалпына келу керек: А) 12-14 % тәуліктік энергия шығыны Б) 30-33 % тәуліктік энергия шығыны В) 56-58 % тәуліктік энергия шығыны Г) 60-65 % тәуліктік энергия шығыны Д) 70-76 % тәуліктік энергия шығыны 5. Реттелетін энергия шығындарға жатады: А) негізгі алмасуға жұмсалатын энергия шығындары Б) тағамның арнайы-динамикалық әсеріне жұмсалатын энергия шығындары В) нейро-бұлшықетті сі әрекетке жұмсалатын энергия шығындары Г) жылу алмасуының энергия шығындары Д) су-тұз алмасуының энергия шығындары. 6. Өзінің арнайы динамикалық қасиетімен организмде аз энергия шығының қандай тағам шақырады: А)белоктарға бай тағам Б)көмірсуларға бай тағам В)майларға бай тағам Г)витаминдерге бай тағам Д)минералды заттарға бай тағам 7.Қай заттар көбіне пластикалық қасиетке ие: А)жартылай қанықпаған май қышқылдары Б)липоидтер В) макроэлемент Г)көмірсу Д) белок, амино-нуклеин қышқылы 8. Қай аминқышқылы ауыстырылмайтын аминқышқылдарына жатады: А) аланин Б) глицин В) лейцин Г)серин Д) пролин 9. Жұмысқа қабілетті ересек адамның ұтымды тамақиануында белок, май, көмірсу қатынасының қайсысы балансты деп есеплеледі: А) 1:2:4 Б) 1:1:4 В)1:2:3 Г) 1:2:5 Д) 1:1:5 10. Тамақтануда физиологиялық норма байланысты: А) тамақтану жағдайына Б) тұрмыстық-үй жағдайына В) жасқа және алмасу процестерінің жиілігіне Г) ұлттық ерекшелікке Д) отбасылық әдетке 1. Тақырып №6. Ұтымды тамақтану негіздері. Негізгі қоректік заттардың мөлшеріне байланысты тағам рационының үйлестірілуі. 2. Мақсаты: ұтымды тамақтанудың теориялық негіздері жайлы білім алу және берілген тақырып бойынша дағдыларды бекіту. 3. Оқытудың міндеттері: · Студент білуі керек: - ұтымды тамақтанудың негізгі принциптері. - тағам рационындағы негізгі нутриенттер. - тағам рационындағы негізгі нутриенттер үйлестірілуінің мәні. · Студент істей білуі керек: - тағам рационының үйлесімділігін белок, май, көмірсу, дәрумендер мен минералдық заттар құрамы бойынша бағалау. 4. Тақырыптың негізгі сұрақтары: 1. «Ұтымды тамақтану» түсінігі. 2. Ұтымды тамақтанудың негізгі принциптері. 3. Ұтымды тамақтануды құрастыруға қойылатын талаптар. 4. Балансталған және адекватты тамақтану теориялары. 5. Тағамның негізгі қызметі. 5. Сабақ беру және оқыту әдістері: оқытудың интерактивті әдістемесі «Дөңгелек үстел» әдісі: Тапсырма бір бет қағазға жазылып, қолдан қолға жіберіледі. Әр студент өз жауабын жазып, қағазды келесі адамға береді. Барлығы өз жауабын жазғаннан кейін, талқылайды. Дұрыс емес жауаптарды сызып тастап, дұрыс жауаптар саны бойынша студенттің білімін бағалайды. Бұл әдісті тек жазбаша ғана емес, сонымен қатар ауызша түрде де қолдануға болады.
|
