Мазмұны. .
Тарихы Осыдан 4000 жыл бұ рын Египетте емдеу ә рекеті басталғ ан, оның ішіне массаж да кірген. Оғ ан айғ ақ 1841 жылы Египет қ олбасшысының табытының ішінде папирус жапырағ ына жазылғ ан массаждың тә сілдері табылғ ан. Массаждың ең кө не тү рі Берлинде ү лкен музейде сақ талғ ан. Кө з тартарлық дү ниенің ішінде, екі адамның бірін – бірі сипалап отырғ ан кө рінісі ерекше кө зге тү седі. Бұ л сол кездегі Ассирия патшасы Санхерибаның (біздің дә уірімізге дейінгі 705-681 жж.) дү ниесі еді. Ежелгі гректер массаж арқ ылы денеге ә р тү рлі майларды уқ алап жағ уды египеттіктерден ү йренген екен... Ежелгі Грекия халқ ының спортшылары сайыстың алдында жә не соң ынан денелерін майлатып, артынан Ніл ө зенінің жағ асынан ә келінген ұ сақ қ ұ ммен ысқ ылатқ ан екен. Ең алғ ашқ ы массажды қ олдануғ а ұ сыныс берген гректің атақ ты дә рігері Геродикос. Оның оқ ушысы Гиппократ ауруларғ а массаждың илеу – жұ мсарту – мыжу тә сілдерін кең інен қ олданады. Массаж ертедегі Грекиядан Ежелгі Римге ө теді. Дә рігер Акслепиад (біздің дә уірге дейінгі 156-128 жж.) массажды қ ұ рғ ақ жә не майлы, кү шті жә не ә лсіз, ұ зақ жә не қ ысқ а деп ә р тү рге бө лген. Корнелий Цельс оны ә рі қ арай дамытып, массаждың қ асиетіне терең ірек кө ң іл бө лген. Ө зінің «Медицина туралы» кітабының бір тарауын массажғ а арнағ ан. Массаждың ө рлеуіне ұ лкен кө мегін тигізген дә рігердің бірі Гален (біздің дә уірімізге дейінгі 131-120жж.). Итальяндық тар массажды тек тұ рмыс жағ дайында ғ ана емес, тіпті ә скери жағ дайда да кең қ олданғ ан. Массаждың етек алып, дамуына дү ние жү зіне ә йгілі ғ алым, жазушы, астроном, орта ғ асырдағ ы ү лкен тұ лғ а Ә бу Ә ли – Ибн Сина (Авиценна) кө п ық пал жасады. Ол массаждың ә рбір тү рін талдап берді. Мә селен, кү шті массаж – денені қ атайтады, ә лсіз – босатады, ұ зақ – адамды арық татады, орташа – қ ұ лпыртады, даярлық – дене тә рбиесіне икемдейді. Ғ алымның берген осындай анық тамалары – емдік, спорттық массаждың негізін қ ұ рады. Шығ ыс елдерінде массаж ө з ерекшелігімен кө зге тү седі. Ө йткені ол қ олмен емес, аяқ пен де жасалады. Массаждың шық қ ан тегі ө ткен ғ асырларда екенін білдік. Оның ең бір кең тарағ ан, алғ аш агылғ ан жері Қ ытай елі болатын. «Най – цзин! (ішкі қ ұ рылыс туралы кітап) атты қ олжазбада (осыдан 3000 жыл бұ рын жазылғ ан) жә не кө п ескі ә деби ең бектерде массаждың қ андай ауруларғ а қ олданылғ аны туралы жазылғ ан. Массаждың техникасы, методикасы, ә дісі, тә сілі осыдан 100 жыл бұ рын реттеліп, баспа бетінде берілген. Ежелгі Ү ндістанда «Аюр Веды» (ғ ылыми ө мір) атты ү ш кітаптың біздің дә уірімізге дейін, 1800 жыл бұ рын шық қ ан бө лімінде массаж туралы толық жазылып, оны қ андай ауруғ а қ алай қ олданатыны жайлы атап кө рсетілген. Славян елдерінде массажды моншада бейнке (сыпырғ ыш) арқ ылы сабалап жасағ ан. Массаж туралы туындылар кө п болғ анымен, бізге жеткені шамалы. Қ азірдің ө зінде біреу білсе, екіншісі білмейді. Тек ХІХ ғ асырдың екінші жартысында массаждың физиологиялық қ асиетін ашпақ болғ ан. Оның ә серін, ғ ылыми тұ рғ ыда, тек И. П. Павловтың жоғ ары жү йке жү йесінің теориясы жарық кө рген кезде ғ ана айта алатын халге жетті. Массаж халық медицинаның ү лкен бір бө лігі. Ол барлық же шарына кең тарағ ан, сондық тан емдеу ә дістерінің ең негізгі тарауы болып қ ұ рамына кіреді. Қ азіргі кезде шығ ыс жә не батыс массажы деп екіге бө леді. Батыс массажына классикалық жә не сегментарлық, ал шығ ыс массажына нү ктелі (бір нү ктеге қ адап) жә не жү йелі (дененің бө лігіне жасау) массаждар жатады.
Таиланд.
|
