Конденсаторлар және оларды қосу

Оқшауланған өткізгіштердің сыйымдылығы аз болады. Практикада өткізгіштерді өзін қоршаған денелермен салыстырғанда шамалы потенциалы бола тұрып шамасы едәуір зарядтарды жинақтайтын қондырғылар қажет болады. Осындай қондырғыларды конденсаторлар деп атайды. Зарядталған өткізгіш туғызатын өрістің әсерінен оған жақындатылған денеде индукцияланған немесе байланысқан зарядтар пайда болады. Зарядталған өткізгішке кез келген денені жақындатқанда өткізгіш потенциалы абсолют шамасы бойынша азаяды, сөйтіп өткізгіштің сыйымдылығы артады.

Конденсаторларды бір – біріне жақын орналасқан өткізгіштер түрінде жасайды. Конденсатор құрайтын өткізгіштерді оның астарлары деп атайды, олардың арасын диэлектрикпен толтырады.

Сондықтан да бір – біріне жақын орналасқан екі пластина, екі коаксиалды цилиндр және екі концентрлі сфера сияқты конденсаторлар түрі практикада жиі қолданылады.

Электр өрісі конденсатордың ішіне шоғырланғандықтан, электрлік ығысудың сызықтары бір астардан басталып екіншісінде аяқталады және астарларда пайда болатын еркін зарядтардың шамасы бірдей де, таңбалары қарама – қарсы болады.

Конденсатор сыйымдылығы: .

1. Жазық конденсатордың сыйымдылығы: .

Мұндағы: d – астарлардың ара қашықтығы; S – астардың ауданы; ε – ортаның диэлектрлік өтімділігі.

1. Цилиндрлік конденсатордың сыйымдылығы:
2. Сфералық конденсатордың сыйымдылығы:

Конденсатордың сыйымдылығын көбейтуге және жұмысшы кернеудің мүмкін болатын мәндерін арттыруға болады, бұл мәселені шешу үшін конденсаторды батареяларға қосу керек.

1. Конденсаторларды тізбектей қосқанда олардың астарларындағы зарядтардың шамалары бірдей, ал потенциалдар айырымы әр түрлі болады

Тізбектей қосылған конденсаторлардың сыйымдылықтары қосылады:

 

1. Конденсаторларды параллель қосқанда олардың астарларындағы кернеу бірдей болады:

Батареяны заряды конденсаторлардың зарядтарының қосындысына тең:

.

Параллель қосқанда конденсаторлардың сыйымдылықтары қосылады: