Азақстан Республикасы — егемен және тәуелсіз мемлекет

Қ азақ стан Республикасының Конституциясы мемлекетіміздің егемендігі мен тә уелсіздігін баянды етті. Қ азақ стан мемлекетінің егемендігі мына белгілермен сипатталады: Қ азақ стан мемлекетінің тарихи қ алыптасқ ан аумағ ы бар. Қ азақ станның аумағ ы бес мемлекетпен: Ресей, Қ ытай, Ө збекстан, Қ ырғ ызстан жә не Тү ркменстанмен шектес. Мемлекетіміздің аумағ ы біртұ тас жә не оғ ан қ ол сұ ғ уғ а болмайды. Мемлекетіміздің аумағ ына басқ а мемлекеттің қ ол сұ ғ уы агрессивті деп бағ аланады. Агрессияны халық аралық қ ұ қ ық айыптайды, Конституцияда жарияланғ анындай, Қ азақ стан басқ а мемлекеттермен тату кө ршілік, олардың ішкі ісіне араласпау, дауларды келісім арқ ылы шешу, бірінші болып қ арулы кү штерді қ олданбау саясатын жү ргізеді. Республикағ а қ арсы агрессия бола қ алғ ан кү нде немесе сырттан тікелей қ ауіп тө нсе, Президент республиканың барлық аумағ ында немесе кейбір аумақ ты жерлерінде соғ ыс жағ дайын енгізіп, ішінара немесе жалпы ә скерге шақ ыруды жариялайды. Қ азақ стан Республикасының мемлекеттік шекарасы туралы заң бойынша біздің мемлекет ө з аумағ ын қ ұ рлық та, тең ізде, ә уе кең істігінде ө з қ арулы кү штерімен қ орғ айды. Республика шекарасын Қ азақ станның шекара ә скері кү зетеді, ол республика тұ тастығ ына қ андай болсын қ арсы ә рекетке тойтарыс беруі қ ажет, адамдарды қ ылмыстық ә рекеттерден қ орғ ауы тиіс.

Егемендіктің маң ызды белгісі — онда мемлекеттік биліктің жоғ ары органдарының болуы. Заң шығ ару қ ызметін жү зеге асыратын жоғ ары ө кілдік орган — Қ азақ стан Республикасының Парламенті. Парламент екі палатадан: Мә жілістен жә не Сенаттан турады. Олар тұ рақ ты қ ызмет істейді. Мә жіліс депутаттарын азаматтар тікелей сайлайды. Ал Сенат депутаттарының басым кө пшілігін мә слихаттар сайлайды. Сенаттың жеті депутатын Президент тағ айындайды. Мемлекеттің басшысы — Президентті азаматтар сайлайды. Президент мемлекеттің ішкі жә не сыртқ ы саясатының негізгі бағ ыттарын анық тайды. Президент мемлекеттік биліктің барлық буындарының келісіп қ ызмет істеуін қ амтамасыз етуі тиіс. Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі еліміздің кө лемінде атқ арушы билікті жү зеге асырады. Ол атқ арушы органдардың жү йесін басқ арады. Атқ арушы органдардың жү йесіне жататындар — министрліктер, агенттіктер, комиссиялар, жә не жергілікті атқ арушы органдар — облыстық, қ алалық, аудандық, ауылдық, селолық ө кімдіктер мен ө кімдер. Атқ арушы органдардың ө кілеттіктері заң дарда жә не арнаулы ережелерде анық талады.

Ерекше қ ұ қ ық қ орғ ау органдары бар, олар — соттар, ішкі істер органдары) ұ лттық қ ауіпсіздік органдары, прокуратура. Олардың ішкі қ ұ рылымы, ө кілеттіктері арнаулы заң дарда анық талады.

Егемендіктің тағ ы бір маң ызды белгісі — ө з азаматтығ ының болуы. Азаматтық қ а байланысты мә селелер Конституцияда, азаматтық туралы заң да, Президенттің заң кү ші бар жарлық тарында қ арастырылғ ан. Азаматтық – адамдардың мемлекетпен тұ рақ ты саяси жә не қ ұ қ ық тық байланысының жағ дайы. Мұ ндай байланыстан мемлекет пен азаматтардың ө зара қ ұ қ ық тары мен міндеттері туындайды. Мемлекет, оның органдары азаматтарғ а ол қ ұ қ ық тары мен бостандық тарын пайдалануы ү шін қ ажетті жағ дайларды жасауы тиіс. Азаматтардың қ ұ қ ық тары мен бостандық тары бұ зылғ ан болса, лауазым иелері, заң қ орғ айтын органдар кінә лылерді тиісті жауапқ а тартады. Азаматтардың міндеттері — Конституцияны, заң дарды сақ тау, мемлекеттік тілді, барлық ұ лттардың тілдерін, ә деттерін, дә стү рлерін қ ұ рметтеу, еліміздің экономикалық қ уатын кү шейту.

Егемендіктің енді бір маң ызды белгісі — басқ а мемлекеттермен қ арым-қ атынас жасау қ абілеттілігі. Қ азақ стан Республикасы Біріккен Ұ лттар Ұ йымының, басқ а да халық аралық ұ йымдардың мү шесі. Кө птеген шет мемлекеттермен елшілік қ атынастарын жолғ а қ ойды. Олармен саяси, экономикалық, мә дени, т.б. мә селелер бойынша халық аралық шарттар жасасты. Сол мақ сатпен Қ азақ стан Республикасының Конституциясы Президентке, Парламентке жә не Ү кіметке қ ажетті ө кілеттіктер берді.

Егемен Қ азақ стан Республикасының мемлекеттік рә міздері – Елтаң басы, Туы, Гимні бар. Олар Қ азақ станның қ алыптасып дамуының тарихи жолдарын бейнелейді. Ә р адам мемлекеттік рә міздерді қ ұ рметтеуге тиісті, Заң дарда оларды пайдалану тә ртібі белгіленген.