Билет №2

1.Варикап. Арналуы, сипаттамасы, көрсеткіштері. Варактор. Варикап [ағылш. Varicap vari (able)-айнымалы және cap (acity)- сыйымдылық] – ШӨ диод. Бұл аспаптың сыйымдылығы (С_зар –электронды кемтіктік өткелдің сыйымдылығы) түсірілген электр кернеуге (ығысуға) сызықты емес түрде тәуелді болады. Бұл қасиеті варикапты сыйымдылығы электрмен басқарылатын элемент ретінде қолдануға мүмкіндік береді. Варикаптың номинал сыйымдылығын әдетте кері кернеудің минимал шамасымен өлшейді (U_min ~ –1B –6В шамалар аралығында); оның шамасы ШӨ-материалымен (оның ішіндегі қоспалар концентрациясының деңгейімен), p-n-өткелдің ауданымен анықталады да, пФ бөлігінен бастап жүздеген пФ шамасын құрады Варикаптың қолдануы. Радио электрондық құрылғыларда варикап сыйымдылығының сызықты емес өзгеру қабілеті параметрлік күшейтуді, жиілікті көбейтуді және т.б. алу үшін пайдаланылады, ал сыйымдылықты электрлік басқару мүмкіндігі тербеліс контурының резонанс жиілігінің қашықтан және генерациялықсыз қайта реттеуін іске асыра алады. Варактор — полупроводниковый диод, по принципу действия аналогичный варикапу.^[1] Используется преимущественно как нелинейный элемент в умножителях частоты, а также для усиления колебания в параметрических усилителях сверхвысокочастотного диапазона. Благодаря тому что при изменении напряжения на диоде от прямого до обратного его ёмкость меняется на несколько порядков, то он может быть использован как переменный конденсатор.

2.Транзисторларды схемаға ортақ эмиттермен қосу. Көрсеткіштері, сипаттамалары. Өндіресте жиі кездесетін биполяр транзисторы кезектесе орналасқан үш р – және n –аймақтарынан тұрады. Осы аймақтардың өз ара орналасуына байланысты олар n-р-n немесе р-n-р болып екіге бөлініп, схемаларда өздерінің шартты белгілерімен белгіленеді (1 - сурет) жартылай өткізгіш бөліктерінің әр қайсысынан ток жүретін электрондар шығарылады, ал олар Эмиттер (Э) коллектор (К) База (Б) деп аталады. Эмиттер – «шығарушы» деген ұғымды білдіреді, ол заряд бөлшектерімен қамтамасыз ететін электрод болып табылады; collector – коллектор – «жинаушы» ретінде эмиттерден шыққан заряд бөлшектерін жинайды. База заряд бөлшектерінің эмиттерден коллекторға қарай қозғалысын реттейді. Ол транзистордың реттеушы басқарушы электроды деп аталады. n-р-n үлгілік және р-n-p үлгілік транзисторларды тізбекке үш түрлі схема бойынша қосу мүмкіншілігі бар: ортақ базамен (ОБ) ортақ эмиттерлі (ОЭ) және ортақ коллектормен (ОК). Транзистордың қай электронды кірістік және шығыстық тізбектеріне ортақ екендігін схеманың аты көрсетіп тұр. Транзисторларды қосу схемалары өзінің қасиеттерімен өзгешеленеді, бірақ та тербелістерді күшейту принципі бәрінде бірдей.

3. Кері байланыстың түрлері. Кері байланыс дегеніміз – шыға берісіндегі пайдалы күшейтілген сигнал энергиясының бөлігі кірісіне берілген күшейткіштің шығуымен, кіруі арасындағы байланыс. Кері байланыстың оң және теріс түрлері бар. Оң кері байланысты генераторлы каскадта қолданылады, ал теріс кері байланысты жиі қолданылады.Кері байланысты күшейткіштің жұмысының тұрақтандыруын арттыруда қолданылады, ол кезде кері байланыс пайдалы болады. Кері байланыс кері байланыс коэффицентімен сипатталады:

; U_шығ=U_с – U_кб