АНТТЫ АНЫҚТАУҒА ЗӘРДІ ЖИНАУМақсаты: зәрдегі қанттың мөлшерін анықтау. Қолдану көрсетілімдері: қант диабеті, инсулин дозасын есептеу. Дайындаңыз: сыйымдылығы Зл жэне 200 мл таза, құрғақ шыны банкілерді, мөлшерленген ыдысты шыны таяқшаны, жолдаманы жазып, банкіге желімдеп, жапсырыңыз (бөлімшесі, палата №, зерттеу мақсаты, науқастың аты-жөні, күні, 1 тәулікте бөлінген зэрдің жалпы мөлшері, мейірбикенің қолы), қолғапты Іс- әрекег алгоритмі: 1. Зэрді зерттеуге жинау тәртібі туралы науқаспен нүсқау жүргізіңіз. 2. Таңертеңгі сағат 6-да науқас қуығындағы зәрді унитазға босатуы қажет. 3. 3 литрлік банкага болшек белгісін салыңыз: қағаз жолақтарын жапсырыңыз, өлшемді флакон көмегімен 100 мл суды үстеп қүйып, көлем көрсетілімдерін жазыңыз (100, 200, 300 мл эрі қарай). 4. Бір тэулікте барлық бөлінген зәрді 3 литрлік банкіге науқас жинауға тиісті (таңғы 6-дан келесі таңғы 6-ға дейін). иг 5. Қолғапты киіңіз. 6. 3 литрлік банкідегі бөлінген бір тэуліктің ішіндегі зәрдің жалпы мөлшерін өлшеңіз. 7. 3 литрлік банкідегі барлық зэрді мүқият түрде шыны таяқшамен араластырыңыз. 8. 100-150 мл зэрді 200 мл банкіге қүйыңыз жэне жолдамаға бір тэулікте бөлінген зәрдің жалпы мөлшерін көрсетіңіз. 9. Жиналған зэрді клиникалық зертханаға апарыңыз. 10.Қолғапты шешіңіз. Қолыңызды жуып, кептіріңіз.
Ескерту: Қалыптағы зәрде глюкоза іздін түрінде болады, 0,02% промильден жоғарламайды. Зәрдегі қанттың болуы (глюкозурия) физиологиялық жэне патологиялық болуы мүмкін. Физиологиялық глюкозурия тағаммен коп молшерде көмірсуды енгізгенде байқалады, эмоционалдық шиеленісушіліктен кейін, кейбір дәрі- дәрмектерді қолданганнан кейін (кортикостероидтар). Патологиялық глюкозурия қант диабетінде, тиреотоксикозда, Иңенко- Кушинг синдромында, гемохроматозда байқалады.
ДИАСТАЗАҒА ЗӘРДІ ЖИНАУ Мақсаты: диастазаның мөлшерін анықтау (үйқы безі ферменттерін). Қолдану көрсетілімдері: ұйқы безі аурулары (панкреатит), өт жолдары аурулары. Дайындаңыз: сыйымдылығы 100-200 мл кең мойынды таза, құрғак шыны банкані; жолдаманы жазып, банкіге желімдеп, жапсырыңыз (бөлімнің қолы). Іс әрекет алгори гмі: 1. Науқасқа алда болатын емшараның максаты мен барысын түсіндіріп, оның рұқсатын алыңыз. Зэрді жинауға ыдыс беріңіз. 2. Таңертең жаңа бөлінген зэрді 100-200 мл даярланган банкіге жинаңыз. 3. Жиналган зэрді жылы түрінде 10 минут ішінде зертханага апарыңыз.
Ескерту: қалыпты зәрде диастаза азгана молшерде 16-64 ЕД болады. Диастаза санының көбейуі үйқы безінің патологиясы жэне өт жолдарының ауруын бар екендігін көрсетеді. Бүйрек жетіспеушілігінде зәрде диастаза болмайды. иГ
ЗӘРДЕГІ ГЛЮКОЗАНЫ ҮЗЫНША-СОПАҚ ТЕСТІМЕН АНЫҚТАУ Мақсаты: зәрдегі глюкозаны анықтау. Қолдану көрсетілімдері: қант диабеті. Дайындаңыз: зәрді, ұзынша-соиақ тестіні реактивімен. Іс -әрекег алгоритмі: 1. Науқасқа емшара барысы мен мақсатын түсіндіріңіз. 2. Ораудан ұзынша-сопақ тестіні шығарып, тез ораудың қақпағын жабыңьгз. 3. Резеңке қолғапты киіңіз. 4. Жаңа бөлінген зәрді араластырып, оған ұзынша-сопақ тестіні салып, жылдам шығарыңыз. 5. ¥зынша-сопақ тестінің ұшын ыдыстың қырымен жүргізіп, зәрдің артығын кетіріңіз. 6. Тест-зонаның түсін ораудағы түрлі түсті шкаламен салыстырыңыз. 7. Қолғапты шешіңіз. Қолыңызды жуып, кептіріңіз.
Ескерту: иг - қалыпты нәтижеде - реакңия кері, зэрде глюкоза деңгейі томен, оң болған нәтижеде - зәрде глюкоза анықталады (глюкозурия).
РОЗИН БАЙҚАУЫН ЖҮРГІЗУ (зәрдегі билирубинді анықтау - сапалы байқау) Мақсаты: диагностикалық (зәрдегі өт пигменттерін анықтау). Дайындаңыз: 1% спирттік йод ерітіндісін (1 г кристалды йодты, сыйымдылыгы 100 мл цилиндрде 20-30 мл 96% спирт ректификатпен немесе Люголь ерітіндісімен ерітіп дайындайды), таза кұрғақ, шыны түтікті, тамызгышты, зэрді жинауга арналган ыдысты, резеңке қолгапты, зарарсыздандыру ерітіндісі бар ыдысты, қауіпсіз жоюга арналган ыдысты. Іс-әрекег алгоритмі: 1. Науқасқа емшара барысын түсіндіріңіз. 2. Зәрді ыдысқа жинауга науқасты үйретіңіз. 3. Қолыңызды жуып, құргатыңыз. Қолгапты киіңіз. 4. 4-5 мл зерттейтін зэрді шыны түтікке қүйыңыз. 5. Шыны түтіктің қабыргасына абайлап 1% спирттік йод немесе Люголь ертіндісін тамызгышпен тамызыңыз. 6. Қараңыз: шыны түтікте ерітінділердің шек арасында жасыл сақина пайда болады (егерде билирубин болса). 7. Қолгапты шешіп, қолыңызды жуып, қүргатыңыз. 8. Қолданган тамызгышты, шыны түтікті, зәрді жинауга арналган ыдысты зарарсыздандыру ерітіндісіне, ал қолғапты қауіпсіз жоюға арналған контейнерге салыңыз.
|
