Дисбиозды қалпына келтіру әдісі

ТІ дисбиозын қалпына келтіру кешенді әдісті қажет етеді: 1) дисбиоз-дың пайда болуына себепші болған негізгі ауруды дұрыс толық емдеу; 2) ішектің бұзылған қызметін қалпына келтіру; 3) иммунологиялық және спецификалық емес қорғаныштығын күшейту арқылы макроорганизмнің жалпы төзімділігін жоғарылату; 4) функциональді тағамдарды (ФТ) пре, про және синбиотиктерді, сонымен қатар (қатаң көрсеткіш бойынша) ішектік антисептиктерді және басқа антибактериальді және антипаразитарлы заттарды қолдану арқылы ТІ дисбиозын қалпына келтіру.

Тоқ ішектік дисбиозының эмпириялық («соқыр») емдеуге болмайды, ол дисбиоз деген ұғымға қарсы келеді және нәтижесіз, себебі оны дәрімен және дәрісіз қалпына келтіреді. ТІ дисбиоздың І және ІІ дәрежесі кезінде ФТ тағайындау ұсынылады. Бұл кезде дисбиоз клинкиалық көрініссіз өтеді. ФТ түсінігі ТІ бұзылған микробиоцинозды және микроорганизмнің биохимиялық реакциясын қалпына келтіруші қабілеті бар шынайы туындылы тағамдарды қолдану түсінігін айтады. ФТ құрамына бифидо-және лактобактериялар, ТЗ, шынайы антиоксиданттар кіретін өсімдік, жануар және микробты текті тағамдар кіреді. ФТ құрамына көбінісе соялық сүт, пектиндер, протеиндер, витаминдер, минералды заттар кіреді. Оларды кейде «тағамдық дәрілер» деп атайды. ФТ нәтижесінде ТІ эубиозын фармакопрепараттрды қолдануға жүгінбей –ақ қысқа уақыт аралығанда қалпына келтіруге болады. ФТ маңызды құрамдық бөлігі ПВ болып табылады. ТЗ көп бөлігі ішектік микрофлорамен бұзылыды. 40% целлюлозалар, 56% гемицеллюлозалар және 35% дейін лигнина. ТЗ нәжіс көлемін жоғарылатады, тағамдық химустың қозғалысын күшейтеді, іш қатуын басады. КЖК мембраналық фосфолипидтердің, протеиндердің, аминоқышқылдардың (аргинин, глутамин) негізгі көзі, су және натрий сіңірілуіне, бикорбонаттар секрециясына, колоноциттер пролиферациясына және трофикасына, холестерин, липогенез және глюконеогеноз метоболизіміне, анаболикалық иммундық нығайтушы және энергетикалық әсер етеді. АТФаза энергиясы арқылы ТЗ тоқ ішек эубиозын қалпына келтіруге бейімдеуі маңызды. Ол жабысқақ микроорганизмдердің жабысуы үшін матрица ролін атқарып макроорганизмнің колонизациялық төзімділігін жоғарылатады. ТІ дисбиозы кезінде ТЗ басқа сүтті –қышқыл тағамдар (айран, простакваша, йогурт, творог, қаймақ, май) ұсынылады.

ФТ нәтижесіз болған жағдайда дисбиозды қалпына келтіру үшін пребиотиктер қолданылады.

Пребиотиктер-тағамның қорытылмаған компоненттері, олар жабысқақ микроорганизмдердің селективті өсу популяциясының субстраты, ең алдымен бифидо-және лактобактериялар. Пребиотиктерге лактулозаны (дюфалак) және басқа олигосахаридтерді, инулин, хелак форте және т.б. жатады. Лактулозаның құрамына галактоза және фруктоза кіреді, олар өзгермеген түрде асқазан және ащы ішек арқылы өтеді және тек ТІ КЖК түзілу арқылы ыдырайды. Лактулоза сахаролитикалық бактериялардың қоректік субстраты. Хилак форте құрамында ТІ қалыпты микрофлорасының метобализмдік өнімдері бар, олар ішектегі микробиоценозды тепе-тең жағдайда ұстау арқылы бұзылған эубиозды биологиялық жолмен қалпына келтіреді. Пребиотиктерді пробиотиктермен қоса тағайындау ыңғайлы, олар тірі микроорганизмдердің негізінде дайындалған жабысқақ микрофлора туындысы: бифидо-, лакто-, және колибактерий, энтерококктар. Тек ТІ фиброзының ІІІ және ІҮ дәрежесі кезінде ғана орташа патогенді микрофлораны басу мақсатында антибактериальды заттарды тағайындау қажеттігі туындайды: ТІ эубиоздың өзіндік қайта қалпына келуін ескеру қажет. Дисбиоздың жоғары дәрежесінде антибиотиктерді тағайындаудың қажеті жоқ. Ол үшін ішектік антисептикерден бастау қажет, олар тек орташа-патогенді микроорганизмдерді таңдап басады және сол арқылы жабысқақ микрофлораның көбеюімен өсуіне бейімдейді. Ішектік антисептиктерге 8-оксихинолин туындыларын (нитроксолин, хлорхинальдол) нитрофуран туындыларын (фуразолидон, фурадонин,нифуроксазид және т.б); фторланбаған хинолондар (неграм); сульфаниламид туындылары (фтамилсульфатиазол); антимикробты белсенділікті биологиялық препараттар (энтрол, флонивин-БС, бактисубтил); қосарланған антимикробты препараттар (интетрикс, энтро-седив, депендал-ле, танапомл және т.б). Энтерол құрамында тірі – Saccharomyces boulardii ашытқы саңырауқұлағы бар, жоғары бір жасушалы организмдердің эукариоттар тобына жатады. Ішектің анаэробты жағдайында лиофимезирленген ашытқы саңырауқұлақтарын ішке қабылдағанда «тіріледі», патогенді және орташа- патогенді бактериялар (соның ішінде Clostridium difficle, псевдомембранозды колитке жауапты), патогенді Candida тобындағы саңырауқұлақтар, дизентериялық амебалар және т.б, спецификалық емес инфекцияға қарсы қорғаныштығын жоғарылатып, трофикалық әсер етеді. Флонивин –БС (ІБ 5832 бацилла штамының құрғақ өсіндісі) капсулада шығарылады. Бұл бацилла антибиотиктердің әсеріне төзімді. Флонивин-Бс ТІ бұзылған микробиоцинозын орташа- патогенді және патогенді микрофлораны ығыстыру және ыдырату арқылы қалпына келтіреді.

Тоқ ішектік дисбиоздың ІҮ дәрежесі (декомпенсирленген, асқынған) және ішектік антисептиктердің нәтижесіздігі кезінде жалпы резорбтивті әсер ете-тін антибиотиктерді тағайындауға қажеттілік туындайды. Солардың ішінде фторхиналон (офлоксацин, ципрофлоксацин, левофлоксацин, спафлоксацин және т.б) тағайындау қажет, олар кең спектірлі антимикробты белсенділікте бола тұрып қалыпты ТІ микрофлорасын (облигатты) жоймайды.

Дисбиоздың симптоматикалық терапиясының ішінде ішек моторикасын реттеушілерді еске түсіру қажет (дебридат, метеоспазмип, дицетел, мотилиум, мукофальк, имодиум), энтеросорбенттер (энтеросгель, энтеродез, смекта және т.б.). Псевдомембранозды колитте ванкомицин, метронидазол, энтерол, бацитрацин нәтижелі.