III. ЖетісуСарматтар (Батыс Қазақстан) Ø Сарматтар туралы деректер 1. Сарматтардың еліміздің батыс аумағын мекендеген мерзімі: Б.з.б. 8 ғ. – б.з. 5 ғ;. 2. Сарматтардың б.з.б. 8 ғасырдағы тарихи деректердегі атауы: Савроматтар. 3. «Сармат» атауы көне дәуір авторларының еңбегінде кездеседі: Б.з.б. 3 ғасырдан бастап. 4. Савроматтар жөнінде жазған грек, рим тарихшылары: Диодор, Үлкен Плиний, Полибий. 5. Геродоттың жазуынша савроматтардың сөйлеген тілі: Скифтікіне өте жақын (Иран тілі). 6. Савроматтар Қара теңіздің солтүстік аймақтарына дейін жетті: Б.з.б. 2 ғасырда. 7. Савромат-сармат тайпалары Орталық Азия мен Қара теңіз өңірі мәдениеттерін байланыстырған. F Савромат-сарматтардың б.з.б. 3-2 ғасырлардағы саны: 20 мыңға жуық. v Б.з.б. 2-1 ғасырлардағы саны: 10 мыңға жуық. v Б.з.б. 1 – б.з. 1 ғасырлардағы саны: 5-7 мың. 8. Савромат-сармат санының күрт кемуінің себебі: Ұзақ жылдарға созылған қуаңшылық;. 9. Ерте темір дәуірінде Арал-Каспий аралығы, одан оңтүстікке қарай өмір сүрген сармат тайпасы: Дах (дай, даг). 10. Дайлардың апарн тайпасынан шыққан Арсақ; (Аршак) Парфияның үлкен бөлігін және Гирканияның онымен шектес аймақтарын басып алды: Б.з.б 248-247 жылдары. 11. Аршакиддер әулеті билігінің негізін салған сармат тайпасы: Дайлар 12. Сармат дәуіріндегі Каспий теңізінің атауы: Гиркан. 13. Каспий жағалауында өмір сүрген сақ тайпалары: Каспиилер (гирканилер).
Ø Қоғамдық құрылысы, шаруашылығы мен тұрмысы 14. Сарматтардың қоғамдық басқару құрылымы: Әскери демократия. § Алғашқы қауым кезінде, сарматтарда қауымның барлық мәселелерін ру ақсақалдары, тайпа көсемдері қауым мүшелерімен ақылдаса отырып шешкен. 15. Сарматтардың әскери-демократия заманында қауымның ішкі, сыртқы мәселелерін шешетін: Әскербасшылары мен қолбасшылары 16. Сарматтарда әйелдердің қоғамдағы рөлі, орны басқа көшпелі тайпаларға қарағанда жоғары тұрды. 17. Сарматтар өмірінде әлеуметтік теңсіздік болғандығын дәлелдейтін: Археологиялық ескерткіштер. 18. Сарматтар шыныдан жасалған ыдыстарды: Шығыс елдерінен алғызған. 19. Сарматтардың өздері жасамай, шығыс елдерінен алғызған заттары: Шыны ыдыстар. 20. Сарматтардың торсық, саба сияқты ыдыстары жасалынған материал: Тері. 21. Сарматтардың негізгі шаруашылығы: Көшпелі мал шаруашылығы. 22. Сарматтарда көп өсірілген мал түрі: Жылқы, қой. 23. Сарматтар негізінен күш-көлікке пайдаланды: Түйе мен өгіз. 24. Егіншілікпен айналысқан сарматтардың мекендеген өңірі: Жайық бойы, Қара теңіз жағалауы. 25. Сарматтардың өмірінде қосымша кәсіп, сейіл құру қызметін атқарған: Аңшылық;.
Ø Сармат ескерткіштері 26. Батыс Қазақстан аймағында кездесетін ескерткіштер Сарматтардікі. 27. Батыс Қазақстандағы савромат ескерткіштерінің өзіндік ерекшелігі: v Обалардың ішкі құрылымы көбінесе ағаштан жасалған. v Әр түрлі пішінді қабірлер көп кездеседі. 28. Бесоба қорымында жерленген: Абыз әйелдер. 29. Бесоба қорымынан табылған ерекше зат: Қасқыр бейнесі бар үш аяқты құрбандық тақта және моншақ;. 30. Бесоба қорымына жерленген абыз әйелдердің басы қаратылған тұс: Оңтүстік-батыс. 31. Үш савромат жауынгері жерленген қорым: Сынтас. 32. Сынтас қорымынан табылған ерекше зат: Жануарлардың басы бейнеленген сүйек қасықтар. 33. Соңғы сармат кезеңінің Атырау облысы Жылыой ауданынан табылған ескерткіші: Аралтөбе. v Обада сарматтар қоғамында қолбасшылық; пен абыздықты қатар атқарған адам мен оның әйелі жерленген. Сонымен қатар көсемнің екі аты қоса жерленген. Мәйітті қабірге басын оңтүстікке қаратып шалқасынан жатқызған. 34. Аралтөбе ескерткішінен табылған: Көсемнің қару-жарағы, абыз асатаяғының бөліктері. 35. Үстіртте зерттелген сармат ескерткіштері: Бәйте, Терең;. 36. Үстірттегі археологиялық ескерткіштерді қазған кезде табылды: Мінәжат жасайтын орындар (мінәжат жасау үшін салынған ғибадатханалар). v Олардың ішінен тас төселген, дөңгелектеп салынған дуал құрылыстары, құрбандық шалатын тас үстелдер бар. Ғибадатханалардан от жағылған орындардың белгісі көп кездеседі. 37. Зерттеушілер пікірінше дай-массагеттерде болған рәсім түрі: Отқа табыну.
|
