Тақырыбы: Менструальді циклдің бұзылуы. ДЖҚК (Дисфункциональді жатырлық қан кету).

Мақсаты: қалыпты менструальді циклі, оның реттелуі және менструальді қызмет бұзылуымен жалпы таныстыру; этиология, клиника, диагностика және цикл бұзылысы кезіндегі емдеу принциптерімен таныстыру.

Дәріс тезисі:Менструальді цикл (МЦ) – әйел организміндегі күрделі биологиялық процесс. Ол әйелдің жыныс ағзаларындағы белгілі заңдылықтарға бағынатын циклдік өзгерістермен және басқа жүйелердің функциональді жағдайының ауытқуымен сипатталады. Қалыпты менструальді цикл негізгі үш компоненттен тұрады: әйел жыныс безіндегі – аналық без, дәлірек – гипоталамус-гипофиз-аналық без жүйесіндегі(аналық бездік цикл) циклдік өзгерістер; Жатыр, көбінесе эндометрийдегі циклдік өзгерістер (жатырлық цикл);организмнің әр түрлі функцияларының физиологиялық ауытқуы (менструальді толқын).Репродуктивті жүйенің 5 түрі бар:

· I -деңгей: тін–нысана – гормондар нүктесі.

· II- деңгей: эндокриндік без – аналық без.

· III- деңгей: гипофиз

· IV -деңгей: гипоталамус

· V -деңгей: ОЖЖ-ң экстрагипоталамикалық құрылымы.

Менструальді цикл бұзылысы әйелдердің әр түрлі жастық кезеңдерінде кездесуі мүмкін: жыныстық жетілу кезінде, репродуктивті кезінде және пременопаузада. Клиникалық көріністеріне байланысты 3 негізгі тобы бар:

· Аменорея және гипоменструальді синдром;

· Қан кетуге байланысты, менструальді цикл бұзылыстары

· Ауыру сезімімен өтетін менструация – альгодисменорея.

· Менструальді цикл бұзылыс себептері.

· Стресс, психикалық және жүйкелік аурулар;

· Тамақтану бұзылыстары, семіру, авитаминоз, кахексия;

· Кәсіби зияндар;

· Инфекциялық, септикалық аурулар;

· Жүрек-қантамыр, қан жасау жүйелері және бауыр аурулары;

· Гинекологиялық операциялар;

· Зәр шығару жолдарының жарақаттары;

· Жыныстық жетілу кезеңіндегі гипоталамоө-гипофизарлы жүйенің жасқа байланысты даму бұзылыстары;

· Пременопаузадағы гипоталамустық орталықтардың инволюциялық қайта құрылуы.

ДЖҚК. Дисфункциональді жатырлық қан кету(ДЖҚК) – гипоталамус-гипофиз-аналық без-жатыр жүйесінде, репродуктивті органдар патологиясі және қан аурулары болмаған жағдайдағы функциональді бұзылыстар.

ДЖҚК классификациясы: овуляторлы, ановуляторлық. ДЖҚК: ювенильді, репродуктивті кезеңдік, климактерикалық.

Әйел жасына байланысты емдеу принциптері: хирургиялық гемостаз(цервикальді өзек, жатыр қуысын бөлек емдеу-диагностикалық қыру), гормональді гемостаз, реттейтін гормонотерапия.

Менструальді циклдің бұзылыстарының профилактикасі.

Көрнекті материал: мультимедиялық презентация(кесте және суреттерімен бірге).

Әдебиет:

Орысша негізгі:

· 1. Гинекология: учебник + СД /под ред. Г.М.Савельевой и др. – М., ГЭОТАР-Медиа, 2008.

· қосымша:

· 1. Клинические рекомендации. Акушерство и гинекология. Вып.2. Под ред. В.И.Кулакова. – М., ГЭОТАР-Медиа, 2008.

· ●В.П. Сметник, Л.Г. Тумилович. Неоперативная гинекология.Сотик.- Санкт-Петербург, 1995.

· ● А.Н. Стрижаков, А.И. Давыдов и др. Избранные лекции по акушерству и гинекологии.-Ростов на Дону, 2000.

· ●Қазақша

· негізгі:

· 1. Бейсембаева Р.С., Раисова Ә.Т., Нұрқасымова Р.Ғ. «Акушерия». Алматы, «Білім», 2004ж.

· 2. Көзденова Р.Ә., Сейітмәмбетова Н.Қ. «Гинекология» Алматы, 2001ж

· қосымша:

· 1.Нұрқасымұлы Жомарт. Гинекология - Алматы, 2007ж.

· 2. Ошибаев Н., Нұрқасымұлы Ж. Акушериялық және гинекологиялық операциялар- Алматы, 2006ж.

· Бақылау сұрақтары (кері байланыс):

· Менструальді циклдің реттелуінің қанша деңгейі бар?

· Менструальді цикл бұзылыстарының жіктелуі?

· Менструальді цикл бұзылыстарының себептері?