Тема 4. Теория познанияАвангардизм – авангардшылдық (франц. Avantgardime – алғы шептегілер) Қалыптасқан қағидалар мен дәстүрлерден, өмір бірқалыптылығынан алшақтай Отырып, көркем мәдениетті жаңғыртпақ болған мәдени ағым. Аполонийлік және Дионийсилік мәдениет-Ф. Ницшенің адамдық болмыстың екі бастауы мен мәдениетті типтерді сипаттауға байланысты енгізген ұғымдары. Артерикт (лат. Artefactum- жасанды істелген)-табиғилықтан тыс қолдан жасалған нәрсе,мәдениеттің жемісі. Архетип (грек.arche-бастау,tupos-бейне)-алғашқы үлгі, түп нұсқа. Әлем картинасы, әлем суреті – тарихи кезеңдерді мәдени типология бойынша бейнелеу үлгілеріне қатысты ұғым. Виртуалды шындық(лат.virtas –ақиқат-компютерлік техниканың негізінде кеңістіктік- уақыттың континиумды тілектеріне сай өзгертіп, жаңа әлемді, шындықты-қолдан жасалған құрылымдықалыптастыру нәтижесі. Декаданс (франц.dekadence-түңілу)-ХХ ғасырдың екінші жартысы мен ХХ ғасырдың басындағы өмірден түңілу, келешектен үмітсіздікке бой алдыру сарындары, дара тұлғалардың жекеленуі байқалғанын білдіретін, еуропа мәдениетінде тапқан тоқырау құбылысының жалпы атауы. Депрессия (лат.depressio –көңілсіздік, жабырқаңқылық)- көңіл күйдің қаяулығы, зарығын сарғаюы, әртүрлі ауруларда кездесетін күй немесе психологиялық жағдай. Маргиналдық;(лат. Marginalis-шет, жиектегі, шекарадағы)- қоғамдағы әр түрлі Процесстердің нәтижесінде (көшіқон,этномәдени әрекеттестіктер, қоғамдық жүйелердің модернизациялануы және басқа) пайда болатын өзге мәдениет. Мәтін – бұл жалпы бір тақырып төңірегіндегі біріккен,сабақтастық пен тұтастық,ақпаратты жеткізетін мазмұнды (мәнді) сөйлемдердің тізімі. Мифология – қоғамдық сананың түрі, қоғамның бастапқы кездегі табиғатын және әлеуметтік шындығын түсіну тәсілі. Менталитет – тіл (лат.menta – жан құрылымы) - әлем картинасын жасайтын және мәдени дәстүр немесе қауымдастық бірлігін нығайтатын жалпы рухани көңіл – күй,наным – иланым,рух дағдысы, ойдың біртұтас жиынтығы. Модернизм (фр. Moderme – ең жаңа,қазіргі) – ХІХ ғ-дың соңы ХХ ғ-дың ортасында әдебиет пен өнерде, мәдениетте қалыптасқан философиялық – эстетикалық қозғалыс. Ойын, ойын теориясы – дәлел – дәйегі нәтижесінде емес, процесстің өзінде болтын, қимыл - әрекет түрі. Пассионарлық; (құштарлық, сезімдік)-қимыл-әрекетті аңсаған құштарлық, жекелеген адамдар да, топтарда да болуы мүмкін шектен тыс-қуатқа қабілеттілік. Постмадернизм -дәл мағынасында модернен кейінгі, қазіргі заман дегенді білдіреді. Постструктурализм - структурализмнің екінші толқыны, структурализмді сынаумен байланысты және оның алдынғы шектеушіліктерінен арылуға бағытталған ағым. Психоанализ -ХХғ. Мәдениетіне зор әсер ететін австриалық ғалым З.Фрейд қалыптастырған психологиялық ілім. Синкретизм (гр. Synkretismos - біріктіру)-«жігі ашылмаған», «біте қайнасқан» деген сөз тіркестерінің синонимы болып табылатын бұл ұғым қандайда болмасын құбылыстың жетілмеген, дамымаған,өзара жіктеле қоймаған бастапқы күйін білдіреді. Стурктурализм - (лат.structura-құрылым, байланыс, рет)-ХХғ. 20-жылынан бастап гуманитарлық білімдер(лингвистика, әдебиеттану тарих этнография және т.б.) саласында, қалыпытасып кележатқан бағыт. Субмәдениет (лат.sub- төменгі,нем. kultur-мәдениет)-дәлме-дәл аудармад «астынғы мәдениет»,ірімәдени құрылым ішіндегі белгілі бір топтар,бірлестіктер мәдениетті дегенді білдіреді.
ФИЛОСОФИЯ
Учебно-методическое пособие для аспирантов Института философии РАН Оглавление Предисловие Тема 1. Что такое философия 1. Мировоззрение 2. Обыденное мировоззрение 3. Религиозно-мифологическое мировоззрение 4. Философское мировоззрение 5. Сосуществование типов мировоззрения 6. Философия – теория мировоззрения 7. Философия: мнение или знание? 8. Философские проблемы и области философского исследования Вопросы Основная литература Дополнительная литература
Тема 2. Онтология: что есть мир? 1. Субстанция 2. Пространство и время 3. Движение 4. Причина и следствие 5. Необходимость и случайность Вопросы Основная литература Дополнительная литература Тема 3. Социальная онтология: общество 1. Общество, нация, семья 2. Деятельность. Виды деятельности 3. Собственность 4. Власть и государство 5. Общественный прогресс Вопросы Основная литература Дополнительная литература
Тема 4. Теория познания 1. Познавательные способности: чувства и разум 2. Знание 3. Эмпиризм и рационализм 4. Первичные и вторичные качества 5. Агностицизм 6. Истина Вопросы Основная литература Дополнительная литература
|
