Материалдардың нақты шығын коэфициенті 0,98 тең. 12005/12250

Материалдарды өнідірілген өнім түрлері арасында коэф-к әдіс арқылы бөлу ет өнімдері, шыны, металлургия, орман өнеркәсіптерінде қолданылады. Әрбір өнім түрлері бойынша коэфициент алдын ала бекітіліп қойылады.

 

Өнім аттары	Нақты өндірілген өнім көлемі, дана	Бекітілген коэф-т	Шартты өнім көлемі, (2*3)	Шартты өнім бірлігіне материалдар шығыны	Нақты материалдар шығыны
А		1,0		3,92	1000*3,92=3920
Б		1,25	781,25	3,92	781,25*3,92=3062,5
В		0,75	656,25	3,92	656,25*3,92=2572,5
Б-ғы		*	2437,5	3,92=9555/2437

 

Өндірілген әрбір өнім түрінің көлемін бекітілген коэф-ке көбейту арқылы әрбір өнім түрі бойынша шартты өндіру көлемі анықталады. Алынған мәліметтерді қосу арқылы барлық өнім түрлері бойынша шартты өндірудің жалпы көлемі анықталады. Наты жұмсалған материалдар шығынын шартты өнім көлеміне бөлу арқылы шартты өнім бірлігіне материалдар шығыны анықталады. Әрбір өнім түріне жұмсалған нақты шығынды анықтау үшін өнімнің әрбір түрінің шартты көлемін шартты өнім бірлігіне тиісті материалдар шығынына көбейту арқылы анықтайды.

Материалдық шығындарды өндірілген өнімнің көлеміне немесе салмағына қарай тепе-тең бөлу кезінде жұмсалған матриалдық шығындардың түрлері бойынша олардың жалпы көлемін өндірілген өнімнің барлық көлеміне немесе әрбір өнімнің салмағына бөледі, содан соң алынған нәтиже өндірілген әрбір өнімнің санына немесе салмағына көбейтіледі.

 

Өнім аттары	Өндірілген өнім көлемі, тонна	Нақты жұмсалған шығын, тонна
А		320,3
Б		288,3
В		211,4
Барлығы

 

Мыс: Жұмсалған шығын мөлшері 820/640=1,281

3. Өндіріс жұмыстарына қажетті материалдар алдын ала бекітілген лимиттің негізінде жіберілуі тиіс. Өндіріске жұмсалатын материалдарды шектеу материалдардың шығынын және олардың пайдалану нормаларының сақталуын бақылауға, өндірісті үздіксіз материал-дармен қамтамасыз етуге, құрылыс орындарындағы жұмыстардың жиелігін сақтауға, сонымен қатар материалдарды үнемдеуге мүмкіндік береді. Құрылыс-монтаж жұмыстарына материалдардың шектеуі (лимиті) материалдар шығын нормасы негізінде орындалатын жұмыстардың жоспарлы көлеміне қарай әрбір учаскідегі (бөлімшедегі) ай басындағы және ай соңындағы пайдаланбаған материалдардың қалдығын есепке ала отырып жасалады.

Өндіріске жұмсалатын материалдарды шектеу өндірістік-жоспарлау бөлімінің есептеулеріне сәйкес ұйымның басшысының бұйрығы бойынша жабдықтау бөлімімен тағайындалады. Материалдарды жіберу бойынша белгіленген шектеулер (лимиттер) ай басында аяқталмаған құрылыстағы материалдардың қалдығын анықтау кезінде немесе өндірістегі ақауды түзету кезінде өзгертілуі мүмкін.

Қоймадан материалдар міндетті түрде өлшеніп, шектеп-алу карталарына жіберілген материалдардың атауларына қарай көлемі және жіберілген күні көрсетіліп, жіберуші тұлға мен алушы тұлғаның қолдары қойылады. Құрылыс материалдарын шектен тыс жіберу және бір материалдарды басқаларымен ауыстыру тек ұйым басшысының, бас инженердің немесе соған лауазымды тұлғаның рұқсатымен орындалады. Шектеп-алу карталары бойынша құрылыста пайдаланылмаған материалдардың есебі де жүргізіледі. Айдың соңында бұл құжат ұйымның есеп бөліміне тапсырылып, есеп бөліміндегі материалдық жауапты тұлғадағы материалдардың синтетикалық және аналитикалық есебін жүргізу үшін қолданылады.

4. Материалдық шығындарды үнемдей отырып, олардың пайдалану тиімділігін арттыру құрылыс ұйымдарының алдында тұрған негізгі міндеттердің бірі болып саналады. Ол үшін құрылыс ұйымдары материалдардың тиімді жұмсалуын қамтамасыз ету мақсатында оларға алдына ала, ағымдағы және кейінгі бақылау жүргізу қажет.

Алдын ала бақылаудың мақсаты – өндіріске жіберілетін материалдарды нормативтік қажеттілік шегінде шектеп отыру. Ол үшін құрылысқа материалдарды жіберу үшін нормативтік карталар, жинақ ведомостері қолданылады. Осы құжаттардың негізінде жалпы құрылыс объектісі және жұмыс сатылары бойынша өндірістік нормамен нормативтік қажеттілік анықталады.

Ағымдағы бақылау материалдардың қоймаға, объекті жанындағы сақтау орындарына түсу және жол жұмыстарына жұмсалу сәттеріне байланысты күнделікті жүргізіліп отырылады. Бұл бақылаудың мақсаты материалдық жауапты тұлғаның жіберген қателіктерін анықтау және оларды жою болып табылады.

Кейінгі бақылау құрылыс-монтаж жұмыстарына материалдарды жібергеннен кейін жүргізіледі. Құрылысқа жіберілген материалдарды бақылау № М-29 үлгідегі “Құрылыстағы негізгі материалдар шығындарының өндірістік нормалармен салыстырмалы есебі” негізінде жүзеге асырылады. Бұл есептеме құрылыс-монтаж жұмыстарының өзіндік құндарына материалдық шығындарды шығарудың және нақты жұмсалған материалдарды өндірістік нормамен салыстырудың негізгі ақпарат көзі болып табылады.

 

Негізгі әдебиеттер:

1. Друри К. Введение в управленческий и производственный учет (Перевод англ.Под ред Н.Д. Эрнашвили) М. Аудит, Юнити, 2002

2 Друри К. Введение в управленческий и производственный учет М.Аудит, 2004

3. Карпова Т.П. Управленческий учет М.Аудит Юнити, 1998

4. Управленческий учет – пособие, разработанные на основе стандартов бухгалтерского учета.Алматы, ЮСАИД КАРАНА, 1999

4. Хорнгрен Ч.Т., Фостер ДЖ. Бухгалтерский учет: Управленческий аспект М.Фин. и статистика 2000

5. Хорнгрен Ч.Т., Фостер ДЖ. Бухгалтерский учет: Управленческий аспект М.Фин и статистика. 2005

Қосымша әдебиеттер:

 

Бақылау сұрақтары:

1. Материалдық шығындар есебін ұйымдастыру тәртіптері

2. Материалдардың тасымалдану мен орын ауыстыру шығындарының есебі

3. Өндірістік қалдықтар есебі

4. Материалдарды бағалау әдістерінің түсінігі және бағалау тәртіптері

5. Материалдық шығындарды өнім арасында тарату әдістері

6. Материалдық шығындарды бақылау және лиметтеу