Осымша тапсырмаТінтуірді екі рет жиіліктік модуляторға алып барып басыңыз және Modulation Index (модуляция индексінің)мәнін 2.4–ке өзгертіңіз. Модельдеу үрдісін іске қосыңыз. Пайда болған спектрді сипаттаңыз және негізгі сипаттамасын түсіндіріңіз (түсіндіру үшін Бессел коэффициентін пайдаланыңыз). 16 - ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС ТҰРАҚТЫ ЖӘНЕ АЙНЫМАЛЫ ТОҚ БОЙЫНША ЖОҒАРЫ ЖИІЛІКТІ КҮШЕЙТКІШТІҢ ЖҰМЫС НҮКТЕСІН ТАЛДАУ 1. Жұмыстың мақсаты. Модельдеудің мақсаты тұрақты және айнымалы тоқ бойынша жоғары жиілікті күшейткіштің жұмыс нүктесінің сипаттамалары мен әсерлік үрдістерін көрсету болып табылады. Жиілік күшейткішінің аталуына қарай оның атқаратын функциясы жайлы айтуға болады. Ол таңдалған жіңішке жолақты радиожиілікті күшейтеді. Өзінің қасиеттерінің көптігіне байланысты олар радиотехникада қолданылуы кеңінен таралған. Қуат, кернеу, жиілік күшейткіші, буферлі күшейткіштер электронды өндірісте кеңінен қолданылады. 16.1 – суретте 1,5 МГц ауқымдағы сигналдары күшейтуге арналған радиожиілікті күшейткіштің схемасы кескінделген. Схеманың тұрақты кернеуінің сипаттамасын түсіндіру үшін тұрақты тоқ бойынша жұмыс нүктесінің талдауышынан (Multisim’s DC Operating Point Analysis) пайдаланамыз. Дегенмен мұнда айнымалы тоқтың кернеу көзінің мәні нөлге тең, ал конденсаторлары ашық болады. Одан әрі қарай жиіліктің берілген ауқымындағы шықпалы кернеудің шамамен ұқсас графигін алу үшін біз айнымалы тоқ талдауышын (Multisim’s AC Analysis) қолданамыз. Мұндай амалдар инженерге артық есептеулер жүргізбей-ақ, схеманың параметрлері жайында түсінік алуға көмектеседі.
2. Қолданылатын құрылғылар Резисторлар (Resistors): 10 кОм, 1 кОм, 5 кОм, 50 кОм Индуктивтілік орамы (Inductor): 125 мкГн Конденсаторлар (Capacitors): 80 пФ, 1 мкФ n-p-n құрылымды биполярлы жазық транзистор (BJT NPN Transistor IDEAL) Айнымалы тоқ кернеу көзі (AC Voltage Source) Осциллограф (Oscilloscope) 3. Жұмыс формулалары
4. Жұмысты орындау тәртібі
16.1 - сурет. Жиілік күшейткіші
1. Схеманың элементтерін 16.1 - суретте келтірілгендей етіп жалғаңыз. 2. Тінтуірді екі рет басып, осциллограф пиктограммасын ашыңыз. Уақыт осінің масштабын 1 мс/дел және амплитуда осін (Channel A) 5 В/дел етіп орнатыңыз. Автоматты іске қосу мен тұрақты тоқ бойынша байланысты таңдаңыз. Модельдеуді орнатуды (Simulate/Interactive Simulation Settings) таңдаңыз және бастапқы жағдайда (Initial Conditions) – шықпалы жағдайда автоматты анықтауды (Automatically determine initial conditions) таңдаңыз. 3. Модельдеу үрдісін іске қосыңыз және жиілік күшейткішінің шықпасындағы осциляция жиілігін есептеңіз. Ол үшін жоғарыда келтірілген жұмыс формулаларын қолданыңыз. Тұрақты тоқ бойынша зерттеулер жүргізу үшін өзіне сәйкес формулаларды қолданыңыз. 4. Модельдеу/Талдау/ Тұрақты тоқ бойынша жұмыс нүктесі (Simulate/Analyses/DC Operating Point) мәнін таңдаңыз. Шықпалы тізбекті транзистордың коллекторымен, ал кернеуді беру тізбегін транзистордың базасымен жалғаңыз. 5. Модельдеу үрдісін іске қосыңыз және тұрақты тоқ бойынша зерттеулерді өзіңіздің есептеулеріңізбен салыстырыңыз. 6. Модельдеу/Талдау/ Айнымалы тоқ бойынша жұмыс нүктесі (Simulate/Analyses/AC Analysis) мәнін таңдаңыз. Кестеге шықпаны (Output Variable tab) таңдаңыз және шықпалы порттың нөмірін орнатыңыз. Модельдеу үрдісін іске қосыңыз және жиіліктің берілген ауқымындағы амплитудалық спектрдің сызбасын алыңыз. Жиілік жолағының енін есептеңіз және оны алынған нәтижелермен салыстырыңыз. 5. Күтілетін нәтижелер
16.2 - сурет. Күшейткіштің шықпалы кернеуінің уақытқа тәуелділігі.
6. 16 - зертханалық жұмыс үшін қажетті мәндер
16.1 кесте
|
