БақылауБастапқы білімін ауызша сұрау арқылы (білім құзіреттілігі): 1. Популяция дегеніміз не? 2. Популяцияның сандық көрсеткіштері? 3. Популяцияның статистикасына нені жатқызасыз? 4. Популяция динамикасы нені сипаттайды? 5. Популяцияның жастық құрылымы мен динамикасын қолдана отырып популяцияның гомеостазын бағалау 6. Экожүйе концепциясының мәні неде? 7. Экожүйе гомеостазы және табиғаттағы тепе-теңдігі дегеніміз не? 8. Экологиялық пирамидалар дегеніміз не және олардың негізгі түрлері?. 9. Сукцессия түсінігіне анықтама беріңіз. 10. 10% ереженің негізгі мағынасын ашыңыз.
1.Тақырыбы: Биосфера құрылымы және шекаралары. В.И. Вернадскийдің ноосфералық концепциясы. (В.И. Вернадскийдің биосфера жөніндегі ілімі) 2. Мақсаты:биосфера құрылымы және шекаралары туралы білімдерін қалыптастыру. 3. Оқыту мақсаты: - Биосфера туралы білімдерін қалыптастыру. Биосфера құрылымы және шекаралары. - В.И. Вернадский бойынша тірі зат түсінігі туралы білімдерін қалыптастыру. - Биосферада тірі ағзалардың таралуы туралы білімдерін қалыптастыру - Тұрақты даму концепциясын қалыптастыру кезіндегі В.И. Вернадскийдің ноосфера және коэволюция ілімдерінің рөлі туралы білімдерін қалыптастыру 4. Тақырыптың негізгі сұрақтары (білім құзіреттілігі, құқықтық, тәжірибелік комуникативті дағды): 1. Биосфера туралы түсінік? 2. В.И.Вернадский бойынша биосферадағы тірі заттарда қандай функциялар бар? 3. Биосфераның негізгі ерекшеліктері? 4. Биосфераның құрылымы, құрамы және шекаралары. 5. Биосферадағы тірі заттардың функциясы мен орта түзуші қасиеттері. 6. Биосфераның потенциалды өмірін қамтамасыздаушы негізгі қасиеттері мен механизмдері. 7. Заттар айналымының мағынасы. 8. Ноосфера туралы түсінік. 9. Биосфера эволюциясы. В.И. Вернадскийдің биосфера және ноосфера ілімдерінің фундаменталды мағынасы. 5. Білім берудің және оқытудың әдістері: кіші топтарда жұмыс, тақырыпты талқылау, глоссарии құрастыру. 6. Әдебиет: 1. Кенесариев Ү.И., Жақашов Н.Ж. Экология және халық денсаулығы, 2003 – 200 б., 51-63 беттер. 2. Асқарова Ұ.Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау, 2007 – 497 б., 15-18 беттер. 3. Бейсенова Ә.С. және т.б. Экология және табиғатты тиімді пайдалану, 2005 – 1000 б., 50-62 беттер. 4. Қуатбаев А. Экология және қоршаған орта проблемалары: оқу құралы – 2011. – 350 б., 49-56 беттер. 5. Колумбаева С., Білдебаева Р., Шәріпова М. Экология және тұрақты даму: оқу құралы – 2012. – 153 б., 52-64 беттер. 6. Экология: оқу құралы/ C.А. Сергейчик. - Минск: Современная школа, 2010. -400 с., стр. 5-15. 7. Учение об окружающей среде: оқу құралы / Г.К. Ерубаева: Алматы, казак универс 2011.-153б., 5-10 беттер. 8. Экология и устойчивое развитие. учеб. пособие/ Колумбаева С.Ж., Бильдебаева Р.М., Шарипова М.А. Алматы, Қазақ университеті, 2012 -133 б., 3-6 беттер. 9. Экология: оқу құралы / В.И. Коробкин, Л.В.Предельский: Феникс, 2008.-315б, 5-14 беттер. 7. Бақылау (сұрақтар) 1. Жердің бір геосферасы ретінде биосфера нені көрсетеді? 2. Биосфера ілімінің қалыптасу тарихы? 3. Биосфераның қалыңдығы мен шекараларын анықтау? 4. Биосфераның құрылымы, құрамы және шекараларына не жатады? 5. Табиғаттағы үлкен айналым дегеніміз не? 6. Табиғаттағы кіші айналым дегеніміз не? 7. Биосфераның функциясы. 8. В.И.Вернадскийдің биосфера туралы ілімінң негізгі міндеттері қандай? 9. Биосфера мен эволюцияның байланысы? 10. В.И.Вернадскийдің түсінігі бойынша «ноосфера» деген не?
Тақырыбы: Адам қоғамының табиғи ресурстармен қамтамасыздалу мәселелері. Урбанизация мәселелері. Елді мекендердің өсуі және сапасының өзгеруі. 2.Мақсаты: Адам қоғамының табиғи ресурстармен қамтамасыздалу мәселелері.Тұрғындардың өсуі аймағындағы білімді қалыптасытыру. 3.Оқыту мақсаты: - Табиғи ресурстар, классификациясы, ресурстармен қамтамасыздалуы туралы білімдерін қалыптастыру; - Табиғатты тиімді пайдалану принциптері және табиғатты қорғау туралы білімдерін қалыптастыру; - Жанар жағар май-минералдық, жер, су, биологиялық ресурстарды қолданумен байланысты экологиялық мәселелері туралы білімдерін қалыптастыру. - Альтернативті энергия көздері, олардың алдағы мақсаттта қолдануымыз туралы білімдерін қалыптастыру. - Урбанизация және урбожүйе туралы білімдерін қалыптастыру. - Денсаулық және демография, миграция және демографиялық параметрлер туралы білімдерін қалыптастыру. - Тұрғындардың табиғи өсімі, қозғалуы және демографиялық саясат туралы білімдерін қалыптастыру. - Туушылыққа әсер ететін факторлар туралы білімдерін қалыптастыру. 4. Тақырыптың негізгі сұрақтары (білім құзіреттілігі, құқықтық, тәжірибелік комуникативті дағды): 1. Табиғи ресурстар, табиғи ресурстардың жіктелуі. Табиғи ресурстармен қамтамасыздалуы. Табиғи ресурсты ұтымды және ұтымсыз пайдалану. 2. Табиғи ресурстармен бір қалыпты емес қамтамасыздалу мәселесі. 3. Жанар-жағай, минералдық ресурстарды пайдалануға байланысты экологиялық мәселелер. Тиімді пайдалану принциптерін енгізу. 4. Жер ресурстары. Экологиялық мәселелер: топырақ эрозиясы, шөлдену мәселелері, құнарлы қабатының таусылуы мен аумағының азаюы, адамның тұрмыс тіршілігі нәтижесінде жерлердің ластануы. Тиімді пайдалану принциптері. 5. Су ресурстары. Су ресурстарын пайдаланудың сипаттамасы: суды тұтыну және пайдалану, суды тұтыну және пайдалану түрлері. Экологиялық мәселелер: су ресурстарының таусылуы, планетадағы таза су мәселесі. Су ресурстарын тиімді пайдалану принциптері. 6. Биологиялық ресурстар - өсімдік және жануарлар әлемінің ресурсы. Экологиялық мәселелері: санының азаюы, түрдің жоғалуы, өмір сүру аумағының жиырылуы. 7. Альтернативті энергия көздері, олардың алдағы мақсаттта қолдану. 8. Урбанизация және урбожүйе түсініктері туралы білімдерін қалыптастыру. 9. Өндірістік, селитебті, рекреационды және санитарлық қорғау зоналары туралы білімдерін қалыптастыру. 10. Урбанизация, суб урбанизация деңгейі, қарқыны, рурализация және жалған урбанизация туралы білімдерін қалыптастыру. 11. Қала және қалалардың экологиялық мәселелері («жылу аралдары», автокөлік, шу мәселесі, қоқыс, электромагнитті ластану) туралы білімдерін қалыптастыру. 12. Көгалдандырылудың мәні мен қала жағдайындағы адам денсаулығы (акселерация, аллергизация, ісік аурулары, артық салмақты тұрғындар санының өсуі) туралы білімдерін қалыптастыру. 13. Демография. Демографиялық көрсеткіштер. Миграциялануы. 14. Тұрғындардың табиғи өсімі. Тұрғындардың өнімділігінің түрлері. Демографиялық саясат.
5.Білім берудің және оқытудың әдістері: кіші топтармен жұмыс, жағдайлық есептерді шығару, пікірталас. 6.Әдебиет: 1. Кенесариев У.И., Жакашов Н.Ж. Экология и здоровье населения: учебник для медицинских вузов и колледжей. – Алматы, 2002. – 260стр, 174-179. 2. Экология: учеб. пособие/ C.А. Сергейчик. - Минск: Современная школа, 2010. -400 с., стр. 345-349. 3. Экология в вопросах и ответах: учеб. пособие/ В.И. Коробкин, Л.В.Предельский: Феникс, 2009.-378с, стр. 278-279. 4. Учение об окружающей среде: учеб. пособие/ Г.К. Ерубаева: Алматы, казак универс 2011.-153с., стр 187-198. 5. Экология и устойчивое развитие. учеб. пособие/ Колумбаева С.Ж., Бильдебаева Р.М., Шарипова М.А. Алматы, Қазақ университеті, 2012 -133 с., стр. 102-105. 6. Экология: учеб. пособие/ В.И. Коробкин, Л.В.Предельский: Феникс, 2008.-315с, стр. 256-259. 7.Бақылау(сұрақтар): 1. Табиғи ресурстардың классификациясы. 2. Жер ресурстарына не жатады? 3. Су ресурстарының экологиялық мәселелері. 4. Биологиялық ресурстарының экологиялық мәселелері. Қазақстанның табиғи-ресурстық жағдайына сипаттама. 5. Табиғи ресурстарды кадастрлық тіркеу принциптері қандай? 6. Табиғи ресурстарды қорғау, өндіру және пайдалану бойынша мемлекеттік бақылау жүргізетін орындарды атаңыз. 7. Денсаулықа анықтама беру 8. Демография. Демографиялық көреткіштер. 9. Халықтың табиғи өсімі. 10. Тұрғындар өнімділігінің түрлері. Демографиялық саясат.
Тақырып: Биосфераға негізгі антропогендік әсерлер. Атмосфера – биосфера элементі. Атмосфералық ауаның ластану көздері. Атмосфера ластануының тұрғындар денсаулығына әсері.
|
