Пневмометрикалық түтікшелермен газдың жылдамдығын және шығының анықтау.

Пневмометрикалық түтікшелер газ ағынының статикалық, динамикалық және толық қысымын өлшеуге арналған. Газдың динамикалық қысымын және тығыздығын білу арқылы, өлшеу нүктесіндегі газ ағынының сызықтық жылдамдығын анықтауға болады.

Газдың шығының пневмометрикалық түтікшелермен өлшеудің басқа әдістерге қарағанда артықшылығы бар. Оларға ағынның бiр қалыптылығы үшiн ұзын бөлiмшелер қажет емес, себебi бұл құралдар жергiлiктi жылдамдықтарды өлшеу үшiн қызмет етедi.Түтікшелер өлшемі жағынан үлкен емес, сондықтан оларды шағын штуцерлер арқылы енгізуге болады; олар ағынға қосымша қарсылық тудырмайды және газ шығарудың жиі конфигурациясының қиындығына байланысты газшаңдық ағынның жылдамдығын өлшеуде жалғыз құрал болып табылады.

Пневмометрикалық түтікшеде екі канал бар, олардың біреуі толық қысымды, ал басқасы-тек қана статикалықты қабылдайды. Көрсетілген құралға осындай жолмен қабылданған қысым бір біріне қарсы бағыталуы үшін, екі каналдың да қосылуы кезінде, құрал толық және статикалық қысым арасындағы айырмашылықты, сонымен қатар динамикалық қысымды көрсетеді. Көрсететін құрал ретінде U-бейнелі манометрлер, тягонапоромерлер ТНЖ, микроманометрлер қолданылады.

Статикалық қысым конструкцияға бағыныштылығынан пневмометркалық түтікшемен оның шынайы көлемінен үлкен немесе кіші ауытқулар қабылданады, өз кезегінде динамикалық қысым өлшеу кезінде біршама бұрмалауларды өзімен бірге биімдейді.

Сондықтан, пневмометрикалық түтікше көмегімен алынған динамикалық қысым көлемін, өлшемсіз көлем болып келетін, шынайы мәннің Р_д, Па өлшенетін оның көлемінің Р_х қатынасын көрсететеін К_тр түзету коэффицентіне көбейтуге тура келеді.

 

P_d = P_x P _tp (1.6)

 

14-16 суреттерде пневмометрикалық түтікшенің құрылымы көрсетілген.

1.16. сурет.Гинцветмет түтікшесінің құрылымы.

Прандтля түтікшесінде (14. сурет) жарты шар ұшы бар бас (головка) бар, ол газдың параллель қозғалысын орнатады. Басында түтікше каналдарының біреуімен қосылған, орталық саңылау бар. Осы канал арқылы жарты шар ұшына келетін, қозғалатын ағынның толық қысымына сай, көрсеткіш құрылғыға қысым беріледі. Басының бүйір бет жағында түтікшенің басқа каналдарымен хабарласатын сүзілмелі саңыраулар істелген.

Саңылаулардың шағын еніне және олардың нольдік қысым кезіндегі зонада орналасуы арқасында, бұрмаланусыз бұл саңылаулар көрсеткіш құралға тек статикалық қысымды береді және қабылдайды.

Прандтлдің түтікшесі 2% дейінгі қателікті береді. Ағын осьінен түтікшелердің ауытқуы кезінде 15° аса емес оны тарироват етуге болады. Түтікшенің негізгі кемшілігі – газдардың 10 г/м³ жоғары тозаңдануы кезінде, ол тез шаңмен толады.

НИИОгаз (15 сурет) түтікшесінің құрылымы статикалық қысым өлшемі үшін қалпына келетін ойығы бар және толық арынның түтiкшесiн өзектi алдында дәнекерлейдi. Осы құрылыммен динамикалық түтікше салмағының көрсеткіші шынайысынан екі есе көп, ол үлкен емес жылдамдықтарды өлшеуде маңызды. Түтікше құрылымы оны оңай үрлеп тазартуға және тазалауға, тіпті көп мәрте өлшеуде бiтелiп қалуларсыз өткiзуге мүмкiндiк бередi.

Гинцветмет түтікшесі құрылымының; (16 сурет) цилиндрлік пофилінің екі каналы бар (толық және статикалық күшті өлшеу үшін), олардың үлкен диаметрлі түтікшесін түзетуге бекітілген. Түтікшеге орнатылған ұшының, ішкі түтікшелермен бірлескен, екі саңылауы бар (тіке қарсы — түтікшемен толық салмақты өлшеу үщін, теріс (тыльное) — статикалық салмақты).

Пневмометрикалық түтікшенің артықшылығы саңылау осьінің шаңгаздық ағынның осьі 20° дейін ауытқуда көрсетілетін тұрықтылық болады.Оның шаң орнату сезгіштігі төмен.

Газдардың қозғалысының жылдамдығы ламинарлы сияқты, турбулентті де режимде газқұбыры қимасының (сечение) әртүрлі нүктелерінде бірдей емес. Сондықтан, пневмометрикалық түтікшемен және микроманометрмен өлшенген газдық ағынның жылдамдығы, газ құбыры қимасының нақты нүктесін сипаттайтын жылдамдық болып табылады. Ағын қозғалысының орташа жылдамдығын анықтау үшін шартты түрде оны шамалас аудандар қатарына бөле отырып қиманың әртүрлі жерлердегі жылдамдығын өлшеу міндетті.