Негізгі сыртқы және ішкі факторларды бағалау

Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 10 ақпандағы № 922 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспарымен инвестицияларды тарту, экологиялық проблемаларды шешу, антропогендік салмақтың жағымсыз әсерін азайту, табиғат пайдаланушылардың қоршаған ортаға эмиссияларды азайту, қалдықтарды кешенді қайта өңдеуге жауапкершілігін күшейту мәселелерінде төмен көміртекті экономиканың «жасыл» саясатын орнықты дамытуды басқару жүйесін оңтайландырудың қажеттілігі анықталады.

Қазақстан отын-энергетика кешені дамыған ел ретінде, өзінің экономикалық және технологиялық даму деңгейін ескере отырып, төмен көміртекті дамуға жол таңдау проблемасына тап болуда. Төмен көміртекті экономикаға көшу мүмкіндігі ең алдымен төмен эмиссиялы энергетиканың даму үрдісімен, экономиканы қайта құрылымдаумен, энергия үнемдеумен және орнықты дамумен байланысты болады.

Төмен көміртекті даму барлық мүдделі тараптарды тартумен экономика секторлары арасындағы ынтымақтастықты, келісімділікті және өзара іс-қимылды талап етеді, қоғамның бүкіл әлеуеті пайдаланылып, оның барлық күштері өндіріс және тұтыну салаларындағы жаңа төмен көміртекті тұрғыға көшуді іске асыруға бағытталуы тиіс. Сондықтан, Министрлік «жасыл» экономика қағидаттарын қалыптастыруға жағдай жасау, ең алдымен, қоғамдық кампанияларды өткізу, табиғат пайдаланушылармен қалпына келетін энергия көздерін ендіру және энергия тиімділік бойынша шаралар қолдану, экологиялық таза технологияларды ендіру мәселелері бойынша оқу семинарлары арқылы алдына орта мерзімді мақсат қояды.

Құрамына халықаралық даму банктері кіретін Таза технологиялар қорымен келіссөздер үдерісінде 2010 жылғы наурызда үш бағыт бойынша Қазақстанда таза технологиялар бойынша жобалар/бағдарламаларды қаржыландыру үшiн жеңiлдiктi бiрлесiп қаржыландырудың Инвестициялық жоспары мақұлданған:

1) орталықтандырылған жылумен жабдықтау жүйесін жаңғырту;

2) қаржы институттары арқылы орнықты энергетикаларды қаржыландыру;

3) жаңартылатын энергия көздерін дамыту.

Павлодар, Петропавл, Атырау қалаларында кейбір жасыл жобаларды іске асыру үшiн инвестицияларды тарту үдерісі басталды.

Орнықты төмен көміртекті болашаққа барар жолда жүйелі жылжыту үшін нормативтік-құқықтық базаны жетілдіру және оның климаттың өзгеруі үдерістерінің алдын алу бойынша жұмыстар саласындағы халықаралық талаптарға сәйкес үйлесуі бар және күтілетін климаттық өзгерістерге табиғи және адам жүйелерінің осал жерлерін қысқартуға бағытталған заманға сай бейімдеу іс-шараларын әзірлеу және өткізу қажет.

«Жасыл экономикаға» көшу, сонымен қатар климаттың өзгеруімен шартталған проблемаларды шешуге мүмкіндік туғызатын болады. Бұл ретте, әсер етудің нақты шарасы төмен көміртекті, ресурстық тиімді экономиканы құруды, оның ішінде Киото хаттамасының тетіктері арқылы инвестициялау болады.

Жаңартылатын энергия көздерін ендіру, жаңартылатын ресурстар мен энергия көздерін пайдалану саласындағы бәсекеге қабілетті ғылыми әзірлемелерді және инновациялық технологияларды құру бойынша ғылыми зерттеулерді жүргізу, осы саладағы басым міндеттерге айналады.

Тест сұрақтары:

1. Тұрақты даму дегеніміз:

A) Жануар немесе өсімдіктің бейімделуінің морфологиялық типі.

B) Тұрмыстық қолданыстан алынған табиғи объектілер мен құбылыстар.

C) Биоценоз жүйесіндегі түрдің сипаты, қорек пен жауынға қарым – қатынасы.

D) Болашақ ұрпақтың өзінің қажеттіліктерін қанағаттандыру қабілетіне соқпай, өзінің қажеттіліктерін қанағаттандыру қабілеті.

E) Адамдармен пайдаланылатын табиғи объектлер мен құбылыстар.

2. Денсаулықты қорғау, өндірісті, ғылым ресурстары келесі классификация бойынша анықталады:

A) Қолдануға байланысты.

B) Адам әрекетінен шектелуіне қарай.

C) Табиғаттың тікелей және жанама түрлеріне байланысты.

D) Континенттер бойынша.

E) Биосфера компоненттері бойынша.

3. Қоршаған табиғи ортаны қорғауда жалпы бақылау іс-шаралары қарастырылады:

A) Экологиялық мониторингте.

B) Экологиялық сараптамада.

C) Экологиялық бақылауда.

D) Экологиялық бағдарларда.

E) Экологиялық мерекелерде.

4. Қоршаған ортадағы химиялық ластану адамға келесідей қауіп төндіреді:

A) Бас айналу, құсу, жөтел.

B) Созылмалы аурулардан жазылады.

C) Жалпы жағдайының жақсаруы.

D) Биоәртүрліліктің жоғарылауы.

E) Тұщы су жетіспеушілігі проблемасының шешілуі.

5. Ластану – бұл:

A) Химиялық агенттердің ортаға енуі.

B) Физикалық агенттердің ортаға енуі.

C) Биологиялық агенттердің ортаға енуі.

D) Негізгі деңгейдің орта агенттерінен жоғарылауы.

E) Физикалық, биологиялық және химиялық агенттердің ортаға енуі.

6. Жылдық радиациялық мөлшердің адамға түсу ауыртпалығы келесіге байланысты:

A) Жасанды құрылыс материалдарын қолдану.

B) Пестицидтерді қолдану.

C) Қоршаған орта сапасын жоғарылату.

D) Тазалатқыш құралдарын қолдану.

E) Электро –тұрмыстық приборларды қолдану.

7. Атмосфералық ауа құрамында азот мөлшері (%):

A) 78,08.

B) 101.

C) 15.

D) 48,2.

E) 25,31.

8. Биологиялық су ластаушыларына жатады:

A) Марганец тұзы.

B) Фенол.

C) Радионуклид.

D) Балдырлар.

E) Мұнай.

9. Тұрақты даму дегеніміз:

A) Жануар немесе өсімдіктің бейімделуінің морфологиялық типі.

B) Тұрмыстық қолданыстан алынған табиғи объектілер мен құбылыстар.

C) Биоценоз жүйесіндегі түрдің сипаты, қорек пен жауынға қарым – қатынасы.

D) Болашақ ұрпақтың өзінің қажеттіліктерін қанағаттандыру қабілетіне соқпай, өзінің қажеттіліктерін қанағаттандыру қабілеті.

E) Адамдармен пайдаланылатын табиғи объектлер мен құбылыстар.

10. Белгілі бір аймақта ғана тіршілік ететін организмдерді атаймыз:

A) Реликтілер.

B) Доминанттар.

C) Эдификаторлар.

D) Пионерлер.

E) Эндемиктер.