Дәріс. Программалық қамтаманы құру процесі

Программалық қ амтамаларды (ПҚ) жобалау – бұ л ө німділік пен функционалдық ты қ амтамасыз ететін нақ ты маң ызы бар жә не кө лемі бар қ осымшаларды қ ұ ру процессі. Программалау – ол ПҚ - қ ұ ру процесінің цикліне кіретін қ ызмет тү рі. Тағ ы бір қ ызмет тү рі қ осымшаны қ ұ ру процесі артефактарының спецификациялары бейнеленген программалық қ ұ жат қ ұ ру болып табылады.

Артефактар – бұ л ПҚ -ны қ ұ ру процесінде қ олданылатын барлық нә рселер. Артефактар жиынына мыналар жатады: ПҚ - ғ а қ ойылатын талаптар спецификасы; жобалау моделдері мен диаграммалар; программалық кодтар; тестілік процедуралар мен тестілік нұ сқ алар; ө німділікті ө лшеу нә тижелері; объекттік модульдер; жоспарлар; есеп берулер жә не т.б.

ПҚ қ ұ ру технологиясы программалаудың тү рлі типтерінен тұ рады: автономды, ішкі орнатылғ ан (встроенный), нақ ты уақ ыт жә не жиілік.

ПҚ қ ұ ру схемасы келесі қ адамдардан тұ рады:

- ө німнің қ олданылатын ортасын анық тау;

- қ ұ ру процесін таң дау жә не жоспар қ ұ ру;

- талаптарды жинау;

- ө німді жобалау мен қ ұ растыру;

- ө німді тестілеу;

- ө німді шығ ару жә не сү йемелдеу.

Бірінші қ адамда ең алдымен жоба мә нін тү сіну қ ажет. Осы мақ сатпен уақ ыт, қ аржы, адамдарды есептеу, бағ алау.

Екінші қ адамда қ ұ жаттар мен программалық кодқ а енгізілетін ө згерістерді бағ алаумен байланысты қ ұ ралдарды анық тау қ арастырылады. Бұ л процесс конфигурацияларды басқ ару деп атайды. Ә рі қ арай қ ұ ру процесін анық тап алу керек, яғ ни мыналардың біреуін талдау керек:

1) процестің сарқ ырамалық моделі;

2) спиральдік моделі;

3) инкременттік моделі;

4) ПҚ - ны қ ұ рудың унифицирленген процесі (USDP).

Сонан кейін, ә детте, жобаның жалпы жоспары жасалады. Бұ ғ ан графикалық жоспар кіреді.

Ү шінші қ адам қ осымшағ а талаптарды жинаудан тұ рады. Ол ө з кезегінде ең алдымен жобаның орындалуына мү дделі тапсырыс беруші мен басқ а да қ атысушылармен жобаны талқ ылау.

Келесі қ адамда жобалау жә не орындалуы болады. Программалық ө нім соң ғ ы жә не аралық ө нім ретінде тестілеуден ө теді.

Ең соң ында ө нім дайын болғ анда, оны жақ сарту мақ сатында ө згетулер енгізіп, сү емелдеу фазасы басталады.

Қ азіргі таң да ПҚ - ны қ ұ ру практикасында Хэмфри [13] нақ тылап кеткен бес маң ызды талап бар: Оның біріншісі - ө нім мен жобаның сапасын тексерудің ө зіндік ө лшем бірлігін алдын-ала таң дау. Екінші талапта болашақ хабарларды бағ алау ү шін база қ ұ ру мақ сатында ақ парат жинау. Ү шіншісінде барлық талаптар, схемалар, программалық кодтар жә не тестілеу материалдары топтың барлық мү шелеріне оң ай қ ол жетімді болуы тиіс. Ал тө ртіншісінде топтың барлық мү шелері қ ұ растыру процесінің таң далғ ан жолымен жү руі керек. Бесінші талапта таң далғ ан сапа кө рсеткіштері ә рдайым ө лшеніп отыруы керек жә не осы ө лшемдер тіркеліп отыруы керек.

Кез-келген программалық жобаның мақ саты бағ дарламаның ө нім шығ ару болып табылады. Осы жоба шең берінде ө німнің жасалуы – процесс болып табылады. Топтың барлық мү шелерінің ө зара іс-қ имылы табысты болуы жобағ а ә сер ететіндіктен персоналды қ осу керек.

Қ ұ растыру ө німі тү сінігіне программалық код қ ана емес, сонымен қ оса ә ртү рлі артефактар қ атысты. Одан басқ а қ ұ растыру процесте USDP-де жұ мысшылар (workers деп аталатын) ә ртү рлі ролдерді ойнайды.

ПҚ қ ұ растыру технологиясында ә дістерді, қ ұ ралдарды жә не процедураларды қ арастырады.

Ә дістер келесі тапсырмалардың шешімін қ амтамасыз етеді:

· Жобаны жоспарлау мен бағ алау;

· Жү йелік жә не қ олданушылық талаптарды талдау;

· Сценарийлерді, берілгендердің қ ұ рылымдары мен ағ ымдарын жобалау;

· Кодтау;

· Тестілеу;

· Сү йемелдеу.

Қ ұ ралдар(утилиттер) - ә дістердің компьютерлік қ олдауын қ амтамасыз етеді.

Процедуралар технологиялық байланыстарды қ амтамасыз ететін ә дістер мен қ ұ ралдарды біріктіретін желім болып табылады.

Процедура мыналарды анық тайды:

· ә дістер мен утилиттердің қ олдану тә ртібі;

· есеп беруді қ алыптастыру, талаптарғ а сә йкес формаларды қ алыптастыру;

· ө згерістерді бағ алауғ а жә не сапаны қ амтамасыз ететін басқ ару;

· жетекші прогрессті бақ ылайтын белгілерді қ алыптастыру.

Ә дістерді, утилиттерді жә не процедураларды қ олданатын қ адамдар тізбегін ПҚ инженериясының парадигмалары деп аталады. Парадигмаларды қ олдану ПҚ қ олдану жә не сү йемелдеу кезінде белгілі бір жү йелік тә ртіпті ПҚ қ ұ руғ а кепілдік береді. Шын мә нінде парадигма ПҚ - ның қ ұ рылуына инженерлік бастама болып табылады.

 

Негізгі ә дебиеттер: 2[37-56], 12[15-35], 7[17-32]

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. ПҚ жоба қ ұ ру процесі нені кө рсетеді?

2. Жай программалау мен ПҚ – жобалау айырмашылығ ы неде?

3. ПҚ қ ұ руда схемалары мен программалар типтік қ андай?

4. Процес қ ұ ру тү рлері.

5. Классикалық ө мірлік цикл кезең дерінің мазмұ ны.

6. Макеттеудің негізгі мақ саты.

7. Программаларды қ ұ растыру стратегиясы: сә йкес модельдердің артық шылығ ы мен кемшілігі.