Жұмыс барысы. Тәжірибеге дайындық: Бұл тәжірибеде еріткіш ретінде резина өндірісінде қолданылатын

Тә жірибеге дайындық;: Бұ л тә жірибеде еріткіш ретінде резина ө ндірісінде қ олданылатын, 80-120⁰С температурада қ айнайтын, 3 аспайтын ароматты кө мірсутектері бар БР-1 маркалы бензин-еріткішті алады. Алынғ ан сынаманы 5 минуттай ыдыста араластырады. Тұ тқ ырлығ ы жоғ ары мұ най немесе мұ най ө німдерін 40-50⁰С температурағ а дейін қ ыздырады. Мұ най немесе мұ най ө німі алынғ ан ү лгіден 1 колбағ а 100 мл еріткішті қ осып, алынғ ан қ оспаны жақ сылап араластырады (сурет 2). Тө мен тұ тқ ырлық ты мұ най ө німдерінен ү лгіні колбаның ө лшеміне байланысты алу қ ажет. Бұ л жағ дайда ө лшеуіш цилиндрмен 100 мл зерттеу жү ргізілетін мұ най ө німін ө лшеп 1 колбағ а қ ұ яды. Дә л сол ө лшеуіш цилиндрмен еріткіштен 100 мл ө лшеп колбағ а қ осады. Қ оспа біркелкі қ айнау ү шін бірнеше шыны капилляр, пемза, фарфордың ұ сақ бө лшектерін қ айнатқ ыштар қ осады. Шлифтің кө мегімен колбаны қ ақ пан қ абылдағ ышқ а 2, ал қ ақ пан-қ абылдағ ыштың жоғ арғ ы бө лігін тағ ы да шлиф арқ ылы тоң азытқ ышқ а 3 жалғ айды. Қ ақ пан-қ абылдағ ыш пен тоң азытқ ыш таза ә рі қ ұ рғ ақ болуы шарт. Су буының конденсациясын болдырмау ү шін тоң азытқ ыштың жоғ ары бө лігін мақ тамен бітейді.

Тә жірибенің орындалу барысы: колба ішіндегі қ оспаны колбақ ыздырғ ышта не электрпешінде қ ыздырады. Тоң азытқ ыш қ ұ бырынан қ ақ пан-қ абылдағ ышқ а секундына 2-4 тамшы таматындай жағ дайда айдауды жү ргізеді. Қ ақ пан-қ абылдағ ыш судың кө лемі ұ лғ аюын тоқ татқ анда жә не еріткіш бетінің мө лдірлігі артқ ан жағ дайда ғ ана қ ыздыруды тоқ татады. Айдау ү рдісінің ұ зақ тығ ы кемінде 30-60 минутқ а созылуы тиіс. Егер тоң азытқ ыш қ ұ бырының қ абырғ асында су тамшысы тұ рса, онда оны шыны таяқ шамен қ ақ пан-қ абылдағ ышқ а итеріп жібереді. Зерттеліп жатырғ ан ү лгі бө лме температурасына дейін салқ ындағ анда ғ ана қ ұ ралды жинайды. Егер қ ақ пан-қ абылдағ ыш су мө лшері 0, 3 мл кө лемге жетпесе жә не еріткіш лайланып тұ рса, онда қ абылдағ ышқ а 20-30 минут ыстық су қ ұ йып, тағ ы да бө лме температурасына дейін салқ ындатады. Ыстық суды еріткіштің мө лдірлігін арттыру ү шін қ осады. Салқ ындағ аннан кейін қ ақ пан-қ абылдағ ыштағ ы судың кө лемін есептейді.

Массалық ү лес Х, %:

 

X=100V/G,

 

Мұ ндағ ы, V –қ ақ пан-қ абылдағ ыш жиналатын су кө лемі, мл;

G – сынамағ а алынғ ан мұ най не мұ най ө німінің ө лшендісі, г.

Қ ақ пан-қ абылдағ ыштағ ы 0, 03 мл су кө лемі

 

Сурет 2 – Дин жә не Старк қ ұ рылғ ысы

1 – дө ң ес колба; 2 – қ ақ пан қ абылдағ ыш; 3 – тоң азытқ ыш

 

Екі параллель қ ұ рамындағ ы суды анық таудың арасының ыдырауы қ ақ пан қ абылдағ ыштың су алып тұ рғ ан жоғ арғ ы бір бө ліктен аспау керек.