Негізгі қорды қолдану тиімділігіНегізгі қ орды қ олдануды жақ сарту - ең бек ө ндірісінің ө суіне жә не ө ндіретін ө нім санының артуына; сонымен қ атар ө ндірістік циклдің кемітілуіне байланысты айналыс қ ұ ралдарының айналымдылығ ын жеделдетуіне; капитал салымының тиімділігіне (ө ндіріс кө лемінің артуы қ осымша негізгі қ ұ ралдардың эксплуатацияғ а кірістіруінсіз жү зеге асуы); ө німнің ө зіндік қ ұ нының тө мендеуіне жә не ө ндіріс рентабельділігінің ө суіне алып келеді. Кә сіпорында негізгі қ орды тиімді пайдалануды арттыру мына жолдармен жү зеге асады: - техникалық жетілдіру жә не қ ұ ралдардың модернизациясы; - ө ндіріс біркелкілігін арттыру; - қ ұ рал – жабдық ты жө ндеу ұ йымын жетілдіру; - ә ртү рлі себептерге байланысты жабдық тардың бос тұ рып қ алуларын кемтіу; - қ ызмет ету персоналының біліктілік дең гейін арттыру; - жоғ ары сапалы жә не жоғ ары ө німділікті негізгі қ орды пайдалануғ а енгізу. Негізгі қ орды тиімді пайдалану жолын таң дау кө рсеткіштерге талдау жасаумен байланысты жә не кә сіпорын жұ мысының нақ ты шарттарына тә уелді болады. Негізгі қ орды тиімді пайдаланудың ұ лттық экономика ү шін маң ызы зор. Осы мә селені шешу қ оғ амғ а керекті ө ндірістің артуына, мемлекеттің жабдық тық балансының ө суіне, ө німнің ө зіндік қ ұ нының тө мендеуіне, ө ндіріс рентабельділігінің ө суіне алып келеді. Негізгі қ ордың табысты қ ызметі оларды қ олданудың экстенсивті жә не интенсивті жақ сару факторларының қ аншалық ты ө ндірілгеніне байланысты. Негізгі қ орды қ олданудың экстенсивті жақ саруы, бір жағ ынан, кү нтізбелік мерзімінде жабдық тардың жұ мыс уақ ытының артуын, ал екінші жағ ынан, кә сіпорындағ ы барлық жабдық тардың ү лес салмағ ының артуын кө рсетеді. Жабдық тардың жұ мыс уақ ытын арттырудың негізгі бағ ыттары: - жабдық тар сапасының артуы, негізгі ө ндірісті жұ мыс кү шімен, шикізатпен, отынмен, жартылай фабрикаттармен қ амтамасыз ете алмау арқ асында жабдық тардың ауысым ішіндегі бос тұ рып қ алуын қ ысқ арту жә не жою. - жабдық тардың бір кү ндік бос тұ рып қ алуларын кеміту, оның жұ мысының ауысымдық коэффициентін арттыру. Негізгі қ орды тиімді қ олдануын арттырудың басты жолы жабдық тар қ алдық санының тө мендеуі жә не ө ндіріске тұ рақ талмағ ан жабдық тардың жедел ең гізілуі болып табылады. Негізгі қ орды қ олданудың интенсивті жаң аруы бірлік уақ ытындағ ы жабдық тардың жү ктелу дең гейінің артуын білдіреді. Жабдық тың интенсивті жү ктелуінің артуы машиналар мен механизмдердің жаң ғ ыртуына, олардың жұ мысының оптималды режимінің орнатылуына байланысты жү зеге асады. Технологиялық процестің тиімді режиміндегі жұ мысы негізгі қ ор қ ұ рамының ө згеруінсіз жә не жұ мыскерлер санының ө суінсіз шығ арылғ ан ө німнің артуын қ амтамасыз етеді. Негізгі қ орды интенсивті қ олдану мына жолдармен жү зеге асырылады: ең бек қ ұ ралдарын техникалық жетілдіру жә не ө ндіріс технологиясын жетілдіру; техниканың жобалық ө ндірісінің жетілу мерзімін кеміту; ө ндірістік, басқ ару жә не ең бек ұ жымын ғ ылыми жетілдіру; жеделдету тә сілдерін қ олдану; жұ мыскерлердің мамандық тарын арттыру. Негізгі қ орды тиімді қ олдану жолдарының ішіндегі негізгісі – экономикалық механизмді дұ рыс қ олдану болып табылады. Сонымен қ атар оперативтік жоспарлауды жетілдіру жә не ең бек қ ұ ралдарын қ олдануды талдау негізгі қ орды тиімді қ олдану жолдарының негізгісі болып табылады. Бір кү ндік бос тұ рып қ алуды қ ысқ арту бір жыл ішіндегі бірліктің ә рқ айсысындағ ы жұ мыс істелген кү ндердің орташа санының артуына алып келеді.
|
