| Қызмет түрлері
| Шығындар, мың теңге
| Шығын иелері
| Шығын иесінің мағынасы
| Оның ішінде өнім түрлері бойынша
|
| А
| Б
| Г
| Е
|
| Жұмыс күшін дайындау
| 300,0
| Адам-сағат
|
|
|
|
|
|
| Жабдықтарды пайдалану
|
| Машина-сағат
|
|
|
|
|
|
| Тапсырыс ресімдеу
|
| Тапсырыс саны
|
|
|
|
|
|
| Жабдықтарды қайта реттеу
|
| Реттеу саны
|
|
|
|
|
|
| Материал жеткізу
|
| Алынған топтың саны
|
|
|
|
|
|
| Өңдейтін жабдықтардың жұмсалымы
|
| Құрал-сайманның саны
|
|
|
|
|
|
| Өнім сапасын бақылау
|
| Бақылау операциясының саны
|
|
|
|
|
|
| Барлығы
|
|
|
|
|
|
|
|
Кесте - Қызмет түрлері бойынша шығын тасымалдаушылары бірлігінің өзіндік құнын есептеу
| Қызмет түрлері
| Шығындар, мың теңге
| Шығын иесінің мағынасы (операция саны)
| Шығын иесі бірлігінің құны (бір операцияға жмсалатын шығынның мөлшері)
|
| Жұмыс күшін тұтыну
|
|
| 32,09 теңге/адам/сағат
|
| Жабдықтарды пайдалану
|
|
| 32,9 теңге/маш-сағат
|
| Тапсырыс ресімдеу
|
|
| 536,58 теңге/тапсырыс
|
| Жабдықтарды қайта реттеу
|
|
| 631,58/ қайта реттеуде
|
| Материал жеткізу
|
|
| 3478,26
|
| Өңдейтін құрал-саймандардың саны
|
|
| 480,77
|
| Өнім сапасын бақылау
|
|
| 365-85
|
Кесте - Үстеме шығыстарды өнім түрлері бойынша бөлу
| Қызмет түрлері
| А
| Б
| Г
| Е
|
| Шығын иесінің мағынасы*
| Құны, теңге
| Значение шығын иесінің мағынасы*
| Құны, теңге
| Шығын иесінің мағынасы*
| Құны, теңге
| Шығын иесінің мағынасы*
| Құны, теңге
|
| Жұмыс күшін тұтыну
|
|
|
| 35294-00
|
|
|
| 42351-00
|
| Жабдықтарды пайдалану
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Тапсырыс ресімдеу
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Жабдықтарды қайта реттеу
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Материал
жеткізу
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Өңдейтін құрал-сайманнның шығысы
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Өнімнің сапасын бақылау
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Барлық үстеме шығыстар
| -
|
| -
|
| -
|
| -
|
|
| Шығарылған өнімнің саны
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Өнім бірлігіне шаққандағы үстеме шығыстар
|
| 11754-36
|
| 10902-48
|
| 8357-80
|
| 6978-11
|
Ескерту* - 24-кестені қараңыз
4950 х 32,09 (4-кестені қараңыз) = 158845-50.
Кесте - Өзіндік құнды АВС әдісі бойынша анықтау
(теңге)
|
Шығындар
| А
| Б
| Г
| Е
|
|
| Бүкіл өнімнің
| Өнім бірлігінің
| Бүкіл өнімнің
| Өнім бірлігінің
| Бүкіл өнімнің
| Өнім бірлігінің
| Бүкіл өнімнің
| Өнім бірлігінің
|
| Тікелей материалдық шығындар
| 4500 000
| 30 000
| 1000 000
| 25 000
| 1800 000
|
|
|
|
| Еңбекақыға жұмсалатын тікелей шығындар
|
|
| 450 000
|
|
|
|
|
|
| Өндірістік үстеме шығыстар
|
| 11754-36
| 436 099
| 10902-48
|
| 835-80
|
| 6978-11
|
| Барлығы
|
| 56754-36
| 1886 099
| 47152-48
|
| 29857-80
|
| 24478-11
|
Өнімнің АВС-әдісі бойынша есептелген өзіндік құнымен салыстыру үшін осы өнімдердің тапсырыстық әдіс бойынша өзіндік құнын анықтаймыз. Біздің мысалда шығыстар 3900 мың теңге, ал еңбекақыға жұмсалатын тікелей шығындар 4030 мың теңге немесе еңбекақыға жұмсалатын тікелей шығынның 1 теңгесіне шаққанда үстеме шығыстар 0,96774 (3900 000: 4030 000) құрайды. Өнімнің өзіндік тапсырыстық әдіс бойынша есептеу үшін мынадай есеп құрастырамыз.
Кесте - Өзіндік құнды тапсырыстық әдіс бойынша есептеу
|
Шығындар
| Өнім түрлері
|
| А
| Б
| Г
| Е
|
| Бүкіл өнімнің
| Өнім бірлігінің
| Бүкіл өнімнің
| Өнім бірлігінің
| Бүкіл өнімнің
| Өнім бірлігінің
| Бүкіл өнімнің
| Өнім бірлігінің
|
| Тікелей материалдық шығындар
| 4500 000
| 30 000
| 1000 000
| 25 000
| 1800 000
| 15 000
| 1200 000
|
|
| Еңбекақыға жұмсалатын тікелей шығындар
| 2250 000
|
| 450 000
|
| 780 000
|
| 550 000
|
|
| Өндірістік үстеме шығыстар
| 2177 420
| 14516-13
| 435 480
| 10887-00
| 754 840
| 6290-33
| 532 260
| 5322-60
|
| Барлығы
| 8927 420
| 59516-13
| 1885 480
|
| 3334 840
| 27790-33
| 2282 260
| 22822-60
|
7 кесте - АВС және тапсырыстық әдісті пайдаланған кезде өнім бірлігінің өзіндік құнын калькуляциялаудың нәтижелерін салыстыру, (теңге)
|
Шығындар
| А өнімі
| Б өнімі
| Г өнімі
| Е өнімі
|
| АВС –
әліс
| Тапсырыстық әдіс
| АВС –
әдіс
| Тапсырыстық әдіс
| АВС-әдіс
| Тапсырыстық әдіс
| АВС-әдіс
| Тапсырыстық әдіс
|
| Тікелей материалдық шығындар, теңге
| 30 000
| 30 000
| 25 000
| 25 000
| 15 000
| 15 000
| 12 000
| 12 000
|
| Еңбекақыға жұмсалатын тікелей шығындар
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Өндірістік үстеме шығыстар
| 11754-36
| 14516-13
| 10902-48
| 10887-00
| 8357-80
| 6290-33
| 6978-11
| 5322-60
|
| Барлық өндірістік өзіндік құн
| 56754-36
| 59516-13
| 47152-48
| 47137-00
| 29857-80
| 27790-33
| 24478-11
| 22822-60
|
Негізгі әдебиеттер:
1. Друри К. Введение в управленческий и производственный учет (Перевод англ.Под ред Н.Д. Эрнашвили) М. Аудит, Юнити, 2002
2 Друри К. Введение в управленческий и производственный учет М.Аудит, 2004
3. Карпова Т.П. Управленческий учет М.Аудит Юнити, 1998
4. Управленческий учет – пособие, разработанные на основе стандартов бухгалтерского учета.Алматы, ЮСАИД КАРАНА, 1999
4. Хорнгрен Ч.Т., Фостер ДЖ. Бухгалтерский учет: Управленческий аспект М.Фин. и статистика 2000
5. Хорнгрен Ч.Т., Фостер ДЖ. Бухгалтерский учет: Управленческий аспект М.Фин и статистика. 2005
Қосымша әдебиеттер:
1. Управленческий учет – пособие, разработанные на основе стандартов бухгалтерского учета.Алматы, ЮСАИД КАРАНА, 2002
2. Хорнгрен Ч.Т., Фостер ДЖ. Бухгалтерский учет: Управленческий аспект М.Фин. и статистика 2002
3. Хорнгрен Ч.Т., Фостер ДЖ. Бухгалтерский учет: Управленческий аспект М.Фин и статистика. 2005
4. Энтони Р. Рис Д. Учет: ситуации и примеры. М:Фин и статистика 2006
5. Яругова А. Управленчесий учет: опыт экономически развитых стран. М: Финансы и статистика, 2001.
