Тапсырма

Теодолиттік түсіру материалдары бойынша жергілікті учаске планын құрастыру

1 Теодолиттік жүрістің шыңын координаталарын анықтау

2 Теодлолиттік жүрістің мәліметтері бойынша жергілікті жердің участке планың құру

Негізгі мәліметтерді тапсырма нөмері бойынша таңдау (қосымша Ж) немесе оны оқытушыдан алу.

Тапсырманы орындауға нұсқаулар:

1 Теодолиттік жүрістің нүктелерінің координаталарын анықтау

1.1 Бұрыштық үйлеспеушілікті мына формуламен анықтау:

 

(1)

 

мұндағы - өлшенген бұрыштардың практикалық қосындысы;

 

- бұрыштардың теориялық қосындысы.

 

 

 

 

мұндағы - өлшенген бұрыштардың практикалық қосындысы;

 

- бұрыштардың теориялық қосындысы.

 

Тұйық жүрістің өлшенген бұрыштарының теориялық қосындысы мына формуламен анықталады

, (2)

мұндағы n - бұрыштардың саны.

Бұрыштық үйлеспеушілік мына шартты қанағаттандырады, демек, рұқсат етіледі:

 

(3)

 

 

 

Егер бұрыштық үйлеспеушілік рұқсат етілетін шамадан аспаса, онда ол кері белгімен, 0,1 –қа дейін дөңгелектеніп, барлық бұрыштар арасында тең бөліктерге бөлінеді. Бұрыштарға барлық түзетулер қосындысы қарама-қарсы таңбалы үйлеспеушілікке тең болуы керек, ал түзетілген бұрыштар қосындысы (2) формуласын қанағаттандыруы керек.

1.2 Тұйық жүріс жақтарының дирекциондық бұрыштары мен румбаларын анықтау.

1.2.1 1-2 жақтарының берілген дирекциондық бұрышы және түзетілген бұрыш арқылы полигонның барлық жақтарының дирекциондық бұрыштарын анықтау

 

мұндағы - жүрістің оң жағы бойынша, сызықтар арасындағы бұрыш. (4)

 

 

Тексеру:

 

Дирекциондық бұрыштың есептелуі соңында алынған 1-2 жағының дирекциондық бұрыштардың мәні бойынша бақыланады.

Ескерту. Егер дирекциондық бұрыш 360 үлкен болса, одан 360 алынып тасталады.

1.2.2 Дирекциондық бұрыштар арқылы 1-кестені қолданып, сәйкес румбаларды есептеу. Румбыға айналдыру.

;

 

1 – Кесте. Дирекциондық бұрыштар мен румбалардың арасындағы арақатынас

 

Дирекциондық бұрыштың мәні	Румб атауы	Дирекциондық бұрыштар мен румбалар арасындағы арақатынас	Коородинат өсімшелерінің таңбалары
	СШ		+	+
	ОШ		–	+
	ОБ		–	–
	СБ		+	–

 

1.3 Координаталар өсімшелерін анықтау

Румб және сызықты горизонталь салу арқылы координат өсімшелерін мына формула бойынша анықтайды

(5)

(6)

 

Координат өсімшелерін тригонометриялық функцианның нақты шамалары бар кесте бойынша анықтайды. Есептеуді жүздікке 0,01 м дейін айналдыру арқылы жүзеге асырады.

Координаталар өсімшелерін анықтаудың дұрыстығының бақылау:

(7)

1.4 Координаталар өсімшелеріндегі үйлеспеушілікті анықтау

1.4.1 Бұрыштар мен сызықтар өлшеу нәтижелері қате шығуы мүмкін, сөйтіп іс жүзінде Результаты измерений углов и линий содержат ошибки, вследствии которых практически

(8)

(9)

Величины и называются линейными невязками в приращениях координат соответственно по оси абсцисс и по оси ординат

(10)

 

(11)

 

+66,74

 

Үйлеспеушіліктер жіберілуін абсолюттік және салыстырмалы үйлеспеушіліктерді мына формулалармен тауып тексереді:

(8)

 

(9)

мұндағы P - жүріс периметрі

 

 

Егер болса, табылған ƒx және ƒy жарамды болып саналады.

 

1.4.2 Жіберілетін үйлеспеушіліктер ƒx, ƒy-ті қарама-қарсы таңбамен сәйкес барлық координаталар өсімшелеріне үлестіреді. Ол үшін түзетулерді есептеу керек:

(10)

 

(11)

 

 

 

Түзетулер мәндерін жүздік бөлікке дейін дөңгелектейді, содан соң ведомостегі сәйкес өсімше үстыне жазады.

Түзетулерді есептеудің бақылауы ретінде мына теңдік алынады: абсциссалар мен ординаталар бойынша координаталар өсімшелеріндегі түзетулер қосындысы қарама-қарсы таңбалы үйлеспеушілікке тең болуы керек. Алынған түзетулерді сәйкес өсімшелерге алгебралық қосады да түзетілген өсімшелер алады. Түзетілген өсімшелер қосындысы тұйық полигонда әр ось бойынша 0-ге тең болуы керек.

Шыққан түзетпелерді есептелген координаталар өсіміне қосып, түзетілген координаталар өсімін анықтау:

 

 

 

Содан кейін жүріс төбелерінің координаталарын есептеу:

 

Тексеру:

 

 

 

Тексеру:

 

1.5 Бірінші нүктенің шартты координаталары мен түзетілген координаталр өсімшелері арқылы полигонның барлық төбелерінің координаталарын анықтайды. Бұнда мына тәртіп қолданылады: келесі нүктенің координатасы алдыңғы нүктенің координатасы және оған сәйкес өсімшенің қосындысынатең.

Координаталарды есептеудің бақылауы тұйық полигон нүктелердің координаталарын ретімен тауып, нәтижесінде бастапқы нүктенің координаталарын алу болып табылады.

2 Теодолиттік түсіру мәліметтері бойынша жергілікті жер

участкесінің планың жасау.

2.1 А-4 форматты миллиметрлік қағазға теодолиттік жүріс схемасын 1:2 000 масштабы бойынша сызу.

Координаттарды анықтау ведомостінен және –тің ең үлкен және ең кіші мәнін жазып алу. және координаттар айырмашылығы бойынша түсіруден, ішінде ізделіп отырған нүкте орналасқан квадратты табады.

тордың квадратында координаттары және болатын екінші нүкте орналасады.

Циркуль-өлшегіш көмегімен көлденнең масштаб бойынша 250 м (462,04-400) тең бөлігін теріп алып, квадраттың тік жақтарына алып қояды. Берілген нүктелер арқылы түзу жүргізеді және оның оң жағына (осьтен 800) 247,6 м (942,52-900) тең бөлікті орналастырады да, ізділіп отыратын нүктені алады, оны 1,5 мм диаметр шенберге айналдырып, нөмірін белгілейді. Нүктенлерді өсу реті бойынша орналастыру және түзу сызықтармен қосу қажет.

Нүктелерді түзу орналастыру румб сызықтары және оның ұзындығы арқылы бақыланады.