А. Сұйық препараттарды сынау әдістері

 

1. Меншікті салмақ (тығыздық).

Сұйықтардың меншікті салмағы Мор-Вестфаль таразысын пайдаланып, пикнометр немесе ареометр көмегімен анықталады. Анықтауды 17,5⁰С температурасында жүргізіледі. Егер сынақ басқа температурада жүргізілсе, онда анықталған меншікті салмақ мәні дәлдігін жоғарылату үшін келесі түзетулер енгізіледі. Температура 17,5⁰С жоғары болса,онда әрбір ауытқыған градустан 0,0007 алынады.

Егер эссенция барлық § келтірілген дайындау ережелері бойынша дайындалса, онда негізгі тұндырмалардың меншікті салмақтары-

§ 1 бойынша 0,944

§ 2 бойынша 0,944

§ 3 бойынша 0,905

тең болады.

 

Этил спирті мөлшері

Тұрындыларда немесе этил спиртті ерітінділерінде, сұйылтуларда этил спирті мөлшерін олардың тығыздығы бойынша анықтауға болады. Анықтауда жоғары дәлдікпен жүргізу мақсатында 50 мл сынақтағы препаратты арнайы колбаға көшіріп үстіне 100 мл су 50 г натрий хлоридін немесе натрий сульфатын (қайнау кезінде сұйық көбіктенбес үшін) қосып 100 мл дистиллят алады. Дистилляттың тығыздығын анықтап, спирттер кестесі (тығыздық және концентрация) арқылы таза этил спирті мөлшерін анықтайды. Қайнату кезінде мол көбік шығармайтын препараттағы спирт мөлшерін МФ 9 басылымында келтірілген әдіс бойынша анықтайды.

 

3. Экстракт (сығынды) мөлшері

 

Бастапқы тұрындыдағы экстрактты, ерітіндідегі және басқалардағы құрғақ қалдықты келесі түрде анықтайды. Алдынала өлшенген дөңгелек шыны табақшаға (диаметры 6-7см),дәлдікпен өлшенген сұйықты көшіреді, су моншасында буландырады. Содан кейін температурасы 105⁰С термостатта жарты сағат кептіреді. Кейбір экстрактар ылғал тартқыштығына байланысты, бірнеше минут аралығында салмақтары таразы табақшасының үстінде ұлғаяды, сол себепті кептірілген құрғақ қалдық мүмкіндігінше жылдам өлшену керек. Сонымен қатар, кептіру жарты сағаттан артық болмауы керек, себебі 105⁰С ұзақ қыздыру кезінде құрамында майлы заттары бар құрғақ қалдықтар салмағы өсіп кетеді.

 

 

4. Сұйық майлар (өсімдік)

5.

Сұйық майлар мөлшерін негізгі тұрындыда және ерітіндіде төмендегідей орындайды: экстракты анықтағандағы қалдық 1-2 мл сумен (кейде су моншасында қыздырылып) ылғалдандырылады, содан кейін 10 г күйдірілген гипспен біркелкі ұнтақ алынғанша ысқыланады. Алынған массаны сүзгіш қағаздан істелінген гильзаға салып, гильза аузын, қолданыстағы шыны табақшаны сүртіп алған мақта анжасымен жауып, Сокслет немесе басқа майларды экстракциялайтын аппаратқа салынып 2-3 сағат бойы қатты қайнамаған петролей эфирімен экстракциялайды. Соңынан эфирді ұшырып, қалдықты 105⁰С температурада кептіру жәшігінде 15 минут кептіреді және өлшеп алады.

 

Майсызданған құрғақ заттар

 

Майсызданған құрғақ заттар мөлшері құрғақ қалдық мөлшері мен сұйық майлар мөлшерінің айырмашылығымен анықталады.