ДӘРІС № 11Тақырып: Фармацевтикалық тауарлар мен медициналық техника бұйымдарының жіктелуі
Мақсаты: Медициналық және фармацевтикалық тауарлардың жіктелуін қарастыру (мақсаты, міндеті және әдістері)
Дәріс тезисі: 1. Медициналық және фармацевтикалық тауарларды жіктеудің мақсаты. 2. Жіктеудің міндеттері. 3. Жіктеу әдістері. Дәріс тезисі: Жіктеу – бұл көптеген объектілерді класстарға, топтарға өздеріне тән белгілі бір белгілері бойынша бөлу. Бірақ бұл бөлімдер бір-бірімен өзара байланысты бірыңғай жүйені құрайды, ал бұл жүйенің әрбір бөлігі қандай да бір жалпы белгісі бар ұқсас объектілердің жиынтығы болып табылады. Тауарлар класы – қажеттіліктердің жалпылама топтарын қанағаттандыратын тауарлардың көпшілігі. Классификатор – бұл жіктеу объектілерінің атаулары мен кодтарының жүйеленген жиынтығы болып табылатын ресми құжат. Фармацевтикалық және медициналық тауарларды жіктеудің мақсаты тауарлардың ассортименті, сапасы және тұтынушылық қасиетін зерттеуден тұратын тауарлық операцияларды жүргізуді жеңілдетеді. Жіктеу біртекті тауарлар топтарының тұтынушылық қасиеттерін зерттеуге, бұл қасиеттердің оптимальды деңгейін белгілеуге, зерттеудің топтық әдістерін және тауарлар сапасын бағалау әдістерін жасауға мүмкіндік береді. Жіктеудің міндеттері болып табылады: 1) белгілі бір тауарлар топтарының тұтынушылық қасиеттерін белгілеу, тауарлар қасиеттерінің оптимальды деңгейін анықтау, зерттеудің топтық әдістерін жасау, тауарлар сапасының деңгейін бағалау; 2) нақты тауарлар топтарының ассортиментін және оның қажеттіліктерге сәйкестігін талдау, тауарлар ассортиментін бағытты дамыту; 3) әрбір жіктеу тобының тауарларына сақтау, тасымалдау шарттарын жасау; 4) тауарайналымын тауар топтары бойынша жоспарлау, сұранысты зерттеу; түскен және сатылған тауарлардың есебін жүргізу және есепті құрастыру; 5) прейскуранттарды, каталогтарды, жедел тапсырыстарды құрастыру мүмкіндігі; 6) қоймалар, базалар және сауда мекемелерінің типтерін анықтау; 7) ЭЕМ, автоматтандырылған басқару жүйелерін қолдану. Жіктеу әдісі деп объектілерді бөлуде қолданылатын тәсілдер жиынтығын айтады. Жіктеудің екі әдісі бар: иерархиялық және фасеттік. Жіктеудің иерархиялық әдісінде бастапқы объектілер ұқсас белгілері бойынша рет-ретімен жіктеу топтарына бөлінеді, ол жіктеу топтары өз кезегінде негізгі ұқсас белгілері бойынша топшаларға, түрлерге бөлінеді. Фасеттік әдіс - бұл көптеген объектілерді бір белгісі бойынша жеке, бір-біріне тәуелсіз топтарға параллельді бөлу. Бұл жүйе объектілер арасындағы ерекшеліктерді көрсетеді.
Жіктеу ережелері объектілерді бөлу жүргізілетін әртүрлі әдістер мен тәсілдерді таңдау үшін арналған. Иерархиялық және фасеттік әдістердің маңызды ережесі мақсатты қолданылуына байланысты жіктеу әдістерінің түрлерін таңдау болып табылады. Фармацевтикалық және медициналық тауарларды жіктеу келесі талаптарға жауап беруі керек: · шығарылатын өнімдердің барлық түрлерін қамту толықтығына кепілді болуы; · жіктелу икемділігін қамтамасыз етуді, яғни жалпы жіктеу жүйесін бұзбай тізімге жаңа атауларды кіргізу, тауарлар ассортименті мен номенклатурасында болашақта болатын өзгерістерді ескеру мүмкіндігі; · тауарлардың тұтынушылық қасиеттерін жан-жақты зерттеуге мүмкіндік жасау; · тауарқозғалысының барлық жолында сауда қызметін жақсартуға бағыт түзеу; · тауарларды кодтау принциптеріне және тауарлардың қысқа шифрларының түзілуіне көмегін тигізу; · шектен тыс ауқымды болмау. Медициналық және фармацевтикалық тауарларды жіктеу иерархиялық схема бойынша жүргізіледі – жалпы белгісінен төмен қарай. Әрбір келесі буыны жоғары тұрған буынның белгісін нақтылау керек. Жіктеу буындарын белгілеу үшін келесі теримндер қолданылады: класс, подкласс, топ түрі, түрі, сонымен бірге топша, түрше. Тауарларды жіктеудегі маңызды мәселе – тауар жіктелетін негізгі белгіні дұрыс таңдау. Өнім жіктелетін негізгі белгілеріне келесілер жатады: · тауарды өндірудегі технологиялық процесінің бірыңғайлығы. Бұл жағдайда бір жіктеу тобына сыртқы түрі және қолданылуы бойынша әртүрлі тауарларды жатқызуға болады. · тауарды қолдану мақсаты немесе бағыты. Бұл белгісі бойынша тауарлар өндірістік-техникалық мақсатта қолданылатын және кең тұтынатын тауарлар тобы болып жіктеледі. ДЕБИЕТ 1. О.А.Васнецова. Медицинское и фармацевтическое товароведение.- Москва: «ГЭОТАР-Медиа», 2005. 2. Умаров С.З., Наркевич И.А., Костенко Н.П., Пучинина Т.Н. Медицинское и фармацевтическое товароведение. – Москва: ГЭОТАР-MED, 2004.
БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ (кері байланыс) 1. Медициналық және фармацевтикалық тауарларды жіктеудің мақсаты неде? 2. Жіктеудің міндетіне не жатады? 3. Жіктеудің қандай әдістері бар? 4. Медициналық және фармацевтикалық тауарлардың жіктелуі қандай талаптарға жауап беруі керек?
|
